کنفدراسیون
کنفدراسیونها
کنفدراسیون بینالمللی فوتبال (فیفا)، کنفدراسیون بینالمللی ورزشهای فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی است که در ۲۱ مه ۱۹۰۴ در پاریس، فرانسه تأسیسشد. تاکنون ۲۰۸ کنفدراسیون کشوری از جمله فرانسه، بلژیک، دانمارک، هلند، اسپانیا، سوئد و سوئیس عضو فیفا هستند و بیش از ۲۵۰ میلیون نفر فوتبالیست در جهان وجوددارد. مقر فیفا در زوریخ، سوئیس واقع شدهاست. شش کنفدراسیون فوتبال قارهای از اعضای فیفا هستند:
آسیا: کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC)
آفریقا: کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF)
اروپا: اتحادیهٔ فوتبال اروپا (UEFA)
آمریکای شمالی و مرکزی و کارائیب: کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی و مرکزی و کارائیب (CONCACAF)
آمریکای جنوبی: کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی (CONMEBOL)
اقیانوسیه: کنفدراسیون فوتبال اقیانوسیه (OFC)
ان اف بورد یک کنفدراسیون فوتبال است که هدف آن، سازماندهی مسابقات تیمها و ملتهایی است که به فیفا وابستگی ندارند. این سازمان زیر نظر فیفا و همچنین یک رقیب برای این سازمان نیست.
مسابقات محلی تا بینالمللی
فوتبال خیابانی یک نوع بازی فوتبال محلی است که تیرهای دروازههای آن میتواند آجر، سنگ و اشیاء مشابه آن باشد. این بازیها در پیادهروها، کوچهها و خیابانها انجام میگیرند و تعداد بازیکنان تیمها ۳ و بیشتر از آن است. از جمله کشورهایی که این بازیها در آن انجام میگیرد، میتوان به برزیل اشارهکرد. رقابتهای حساس فوتبال همیشه میان دو تیم همشهری بودهاست. برای نمونه، بازیهای تیمهای همشهری لیورپول با اورتون، منچستر یونایتد با منچستر سیتی و چلسی با آرسنال بسیار مهم و حساس بودهاند. به بازی دو تیم همشهری، شهرآورد یا دِربی میگویند.
جام جهانی فوتبال بزرگترین رویداد ورزشی جهان است و تیمهای ملی مردان الف از ۲۰۸ کنفدراسیون فوتبال برگزیده میشوند و در این جام شرکت میکنند. این مسابقات هرچهار سال یکبار انجام میگیرد. نخستین مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۱۹۳۰ برگزارشد و تاکنون بهجز سالهای ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ بهعلت جنگ جهانی دوم، هرچهار سال یکبار برگزار شدهاست. این مسابقات فعلاً در قالب ۳۲ تیم در کشور (های) میزبان و در طول دورهای یکماهه انجام میگیرد. مسابقات مقدماتی جام جهانی فوتبال برای تعیین تیمهای شرکتکننده در جام جهانی فوتبال طی سهسال انجام میگیرد. جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ به میزبانی آفریقای جنوبی، واپسین جام جهانی بود که تیم ملی فوتبال اسپانیا قهرمان این جام شد. جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ به میزبانی برزیل حدود دوسال بعد انجام خواهدگرفت. تیمهای ملی برزیل، ایتالیا و آلمان بهترتیب با کسب ۵، ۴ و ۳ عنوان قهرمانی، پرافتخارترین تیمهای ملی جام جهانی فوتبال هستند.
رقابتهای بینالمللی فوتبال برای نخستینبار در بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۰۰ پاریس، فرانسه اجراشد. پس از آن، فوتبال در همه بازیهای المپیک تابستانی بهجز بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۳۲ لسآنجلس، ایالات متحده آمریکا اجراشد. پس از بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۹۲ بارسلونا، اسپانیا، تیم ملی فوتبال اسپانیا واپسین تیم اروپایی بود که موفق به کسب مدال طلای فوتبال در بازیهای المپیک تابستانی شد. از بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۹۶ آتلانتا، ایالات متحده آمریکا به بعد، تنها تیمهای آفریقایی و آمریکای جنوبی موفق به کسب مدال طلای فوتبال المپیک شدند. همچنین در المپیک سال ۱۹۹۶، فوتبال بانوان به برنامهٔ المپیک افزودهشد. تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا چهاربار در سالهای ۱۹۹۶ در آتلانتا، ۲۰۰۴ در آتن، ۲۰۰۸ در پکن و ۲۰۱۲ در لندن موفق به کسب مدال طلا شدند. بانوان آمریکا در بازی پایانی المپیک ۲۰۰۰ در سیدنی، از تیم ملی فوتبال بانوان نروژ شکستخوردند و کسب مدال نقره نائلآمدند.
پس از جام جهانی، جامهای ملتهای قارهها مهمترین مسابقات بینالمللی فوتبال هستند که توسط کنفدراسیونهای هرقاره میان تیمهای ملی آن قاره برگزار میشود. این مسابقات شامل: جام ملتهای اروپا (یوفا)، کوپا آمریکا (کونمبول)، جام ملتهای آفریقا (سیاِیاِف)، جام ملتهای آسیا (اِیافسی)، جام طلایی کونکاکاف (کونکاکاف)، و جام ملتهای اقیانوسیه (اُاِفسی) میشوند. جام کنفدراسیونها یکی دیگر از جامهای بینالمللی است که قهرمانان هرقاره با میزبان جام جهانی فوتبال آینده و قهرمان جام جهانی گذشته در دو گروه تقسیمبندی میشوند و به رقابت با یکدیگر میپردازند. معتبرترین جامهای بینالمللی باشگاهی، جامهای باشگاههای قارهها هستند که عبارتند از: لیگ قهرمانان اروپا (یوفا)، لیگ قهرمانان آسیا (اِیاِفسی)، جام لیبرتادورس (کونمبول)، لیگ قهرمانان اقیانوسیه (اواِفسی)، لیگ قهرمانان کونکاکاف (کونکاکاف) و لیگ قهرمانان آفریقا (سیاِیاِف). قهرمانان جام باشگاههای ششقاره در جام باشگاههای جهان به رقابت با یکدیگر میپردازند. ان اف بورد هر دوسال یکبار، مسابقاتی میان ۲۷ عضو خود برگزار میکند که جام جهانی ویوا نامیده میشود و یکی از اعضای ان اف بورد، میزبان جام است. این جام زیر نظر فیفا نیست.
مسابقات داخلی، لیگها و باشگاهها
در اوایل سال ۱۹۳۰ میلادی، لیگهای مختلفی در کشورهای مختلف جهان بهوجود آمدند. لیگهای فوتبال درآمدزایی بالایی دارند؛ اما گاهیاوقات ممکناست که باشگاهها نهتنها هیچ سودینکنند، بلکه ضرر نیز بکنند. در فصل ۰۷–۲۰۰۶ لیگ برتر فوتبال انگلستان، حقوق باشگاهها ۱۳% افزایشیافت. (متوسط افزایش باید ۱۱% باشد.) لیگها مقدار زیادی از درآمدهای خود را صرف پخش بازیهایشان در رادیو و تلویزیون میکنند.
از معروفترین و بهترین لیگهای فوتبال جهان میتوان به لا لیگا (اسپانیا)، لیگ برتر انگلستان، سری آ (ایتالیا)، لیگ ۱ (فرانسه)، بوندسلیگا (آلمان)، لیگ برتر فوتبال هلند، لیگ برتر فوتبال روسیه، لیگ برتر فوتبال برزیل، دستهٔ برتر فوتبال آرژانتین و دستهٔ برتر فوتبال مکزیک اشارهنمود.
در سال ۲۰۰۰ فیفا فهرستی از موفقترین باشگاههای قرن بیستم منتشر کرد. در این فهرست باشگاه فوتبال رئال مادرید در صدر قرار گرفت و باشگاههای منچستر یونایتد، بایرن مونیخ و بارسلونا در ردههای بعدی قرار گرفتند.
باشگاه فوتبال کورینتیانس برزیل نخستین باشگاه غیراروپایی است که چندینبار قهرمان جام باشگاههای جهان شدهاست. کورینتیانس، باشگاه فوتبال چلسی را در مسابقهٔ پایانی جام باشگاههای جهان در سال ۲۰۱۲ با نتیجهٔ ۰–۱ شکستداد و مجدداً قهرمان این جام معتبر شد. باشگاه فوتبال رئال مادرید توسط فیفا بهعنوان بهترین باشگاه فوتبال سده بیستم میلادی شناخته شدهاست.
فوتبال بانوان
نخستین بازی فوتبال بانوان در سال ۱۸۹۵ در انگلستان انجامگرفت که در آن بازی لندن شمالی با نتیجهٔ ۱–۷ لندن جنوبی را شکستداد. در سال ۱۹۲۰، نخستین بازی بینالمللی فوتبال بانوان انجامگرفت که در آن بازی باشگاه فوتبال بانوان دیک کر و تیم ملی فوتبال بانوان فرانسه صورتگرفت که فرانسه ۰–۲ شکستخورد. در همین سال، بیشترین تماشاگر فوتبال بانوان (۵۳٬۰۰۰ تماشاگر) تاکنون به تماشای بازی باشگاه فوتبال بانوان دیک کر و باشگاه فوتبال بانوان استی هلن نشستند. تیم بانوان دیک کر در این بازی ۰–۴ پیروزشد.
هرچند که فوتبال بانوان در سده بیستم میلادی و امروزه به محبوبیتهای بسیاری دست پیداکردهاست، همیشه زیر سایه فوتبال مردان بوده و بانوان بر این باورند که فوتبالشان باید با فوتبال مردان برابر باشد. این رویداد که ورزش مردان و بانوان برابر باشد، احتمالدارد بهزودی در ورزشهایی مانند هندبال، والیبال و تنیس رخدهد، اما این رویداد در فوتبال غیرممکن بهنظر میرسد. یکی از بزرگترین مشکلات فوتبال بانوان روحیهٔ خشونتآمیز آن است؛ بهویژه هنگامی که قواعد و قوانینی برای فوتبال تعریف نشدهبود. حتی امروزه، با همه قوانین عادلانهٔ بازی این مشکل بهطور کامل حل نشدهاست. با شکلگیری اتحادیه فوتبال انگلستان در سال ۱۸۶۳، مجموعهٔ قوانین استانداردسازیشدند و خشونت در زمین ممنوعشد. هماکنون تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا در رتبهٔ یک تیمهای ملی فوتبال قراردارد. در المپیک سال ۱۹۹۶، فوتبال بانوان به برنامهٔ المپیک افزودهشد. تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا چهاربار در سالهای ۱۹۹۶ در آتلانتا، ۲۰۰۴ در آتن، ۲۰۰۸ در پکن و ۲۰۱۲ در لندن موفق به کسب مدال طلا شدند. بانوان آمریکا در بازی پایانی المپیک ۲۰۰۰ در سیدنی، از تیم ملی فوتبال بانوان نروژ شکستخوردند و کسب مدال نقره نائلآمدند.
فوتبال جانوران
چندین جانور بازی با توپ را بسیار دوستدارند که از این میان میتوان به خوکها، فیلها، پنگوئنها و میمونها اشارهنمود. بسیاری از آنها در جام جهانی ۲۰۱۰ نیز فوتبال بازی کردهاند. همچنین جانورانی مانند گربه، کرکس، هشتپا، موش و سگ در حال فوتبال بازیکردن دیده شدهاند. شیوهٔ فوتبال بازیکردن جانوران متفاوت است. پنگوئنها توپ را میان دو پای خود قرار میدهند و به صورت مرغابی حرکت میکنند. کانگوروها توپ را میان دو پای خود قرار میدهند و میپرند. شیرهای دریایی توپ را به هوا پرتاب میکنند و تلاش میکنند که آن را با سر خود نگهدارند. خرچنگها بر روی زمین نشسته و دستوپا میزنند و توپ را با استفاده از پاهای خود کمکم پیش میبرند. لاک پشتها نیز با پاهای کوتاه خود توپ را کمکم پیش میبرند.
مسابقهٔ فوتبال فیلها سالانه تماشاگران بسیاری را در نپال جمع میکند. مربیان بر فیلها سوار هستند و با راهنمایی آنها، فیلها توپ را با خرطوم و پاهای خود کمکم پیش میبرند و گلهایی را نیز به ثمر میرسانند و تماشاگران به تماشای بازی آنها مینشینند. تماشاگران بسیاری از سراسر جهان برای دیدن فوتبال فیلها وارد نپال میشوند؛ به طوری که در سال ۲۰۱۰، حدود ۶۰۰٬۰۰۰ تماشاگر به تماشای فوتبال فیلها نشستند.
انواع فوتبال
بازیها و ورزشهای متفاوتی وجود دارند که از تبار فوتبال هستند و نوعی از فوتبال محسوب میشوند. از این بازیها و ورزشها میتوان به فوتبال پنجنفره، فوتسال، فوتبال ساحلی، فوتبال سالنی، فوتبال خیابانی، فوتبال آزاد و فوتبال پارالمپیک (فوتبال معلولان) اشاره نمود.
فوتبال پنجنفره یکی از انواع فوتبال است که توسط کنفدراسیون بینالمللی ورزشی نابینایان و با استفاده از قوانین فیفا اداره میشود. فوتسال یکی از ورزشهای مهم درون سالنی فوتبال است و منشأ شکلگیری آن بهسال ۱۹۳۰ در کشور اروگوئه بازمیگردد. فیفا ورزش فوتبال ساحلی را با استفاده از مسابقات، دورههای آموزشی و دیگر اقدامات پیشرو بهمنظور تشویق مردم در سراسر جهان ترویج و سازماندهی کردهاست. فوتبال سالنی نیز نوعی فوتبال است که دوتیم ششنفره بر روی چمن مصنوعی هاکی اجرا میکنند. فوتبال آزاد یک نوع فوتبال هنری و خلاقانهاست که برای انجام آن فقط به یک توپ نیاز است. فوتبال پارالمپیک نیز نوعی فوتبال است که مخصوص معلولان است و توسط فدراسیون بینالمللی ورزشی معلولان طبق قوانین فیفا اداره میشود. فوتبال پارالمپیک برای معلولانی که ناتوانی جسمی دارند و نمیتوانند مانند بازیکنان فوتبال عادی فوتبال بازیکنند، درست شدهاست. فوتبال هفتنفره از انواع دیگر فوتبال است که با استفاده از قوانین فیفا انجام میگیرد و در بازیهای پارالمپیک نیز انجام میشود.
فوتبال دستی یکی از بازیها و ورزشهای مربوط به فوتبال است که میان دو یا چند نفر انجام میگیرد و دارای ۸ میلهٔ افقی (۴ میله برای هر بازیکن) است. آدمکهایی به میلهها وصل شدهاند که با حرکت طولی میلهها، آنها به توپ ضربه میزنند و گلزنی میکنند.
راگبی یکی از انواع فوتبال است که هر تیم ۱۵ بازیکن (در اتحادیهٔ راگبی) یا ۱۳ بازیکن (در لیگ راگبی) در زمیندارد و با توپی بیضیشکل (تخممرغیشکل) انجام میشود. هردو اتحادیه و لیگ راگبی از سبک فوتبال ریشه گرفتهشده و در مدرسهٔ راگبی انگلستان بازی میشدهاست. این بازی برای نخستینبار توسط ویلیام وب الیس در مدرسهٔ راگبی انگلستان انجامگرفت.
پیشینه فوتبال
اولین سوابق ثبتی آنچه که احتمالاً قدیمیترین فعالیت شبیه به فوتبال به حساب میآمده را میتوان در دست نوشتههای چینی نظامی در دوره سلسله هان و حدود قرن دوم قبل از میلاد پیدا نمود).
این بازی سالیان زیاد انجام میشد ولی بهنظر میرسد که در حدود نیمه قرن ۱۹ میلادی از بین رفته باشد. در سال ۱۹۰۳ و در یک اقدام سمبلیک در جهت احیای سنتهای باستانی، این بازی مجدداً احیاء گشته و هم اکنون نیز در برخی فستیوالهای توریستی قابل رویت میباشد.
قدمت بازیهای همراه با توپ فرا آمریکائی که با توپهای لاستیکی انجام میشدهاند حتی بسیار قبل از مورد بالا ثبت گردیدهاند و تصور میشود که در مراحل اولیه پیدایش، شباهت زیادی به فوتیال داشتهاند. اما از آنجائی که فرمهای بعدی این بازیها شباهت هائی با بسکتبال و یا والیبال داشتهاند و همچنین بدلیل آنکه نفوذ این گونه بازیها بروی بازی مدرن فوتبال بسیار کم بودهاست، بیشتر آنها بهعنوان فوتبال طبقه بندی نمیگردند.
یونانیان و اهالی رم نیز به داشتن بازیهای همراه با توپ که در آنها از پای خود استفاده میکردهاند، شناخته شدهاند.
نویسنده رومی سیسرو در یکی از نوشتههای خود وضعیتی را توصیف میکند که در آن مردی در مغازه سلمانی و در حال اصلاح بخاطر شوت شدن یک توپ به داخل مغازه کشته میشود. اعتقاد بر این است که بازی رومی هارپستوم از نوعی بازی تیمی بنام «επισκυρος» (اپی اسکایروس) یا فنیدا که اولین بار توسط نمایشنامه نویس یونانی انتیفانس (۳۱۱-۳۸۸ قبل از میلاد) بکار برده شده و بعداً کلمنت الکساندریا نیز به آن اشاره داشتهاست، گرفته شدهاست. بهنظر میرسد این بازی بنوعی نه چندان واضح شبیه به راگبی بودهاست.
البته سوابق غیر مستند دیگری از بازیهای ماقبل تاریخ، باستانی و یا سنتی انجام شده با توپ که توسط مردم بومی در سراسر جهان انجام میشده نیز در دسترس میباشند. بهعنوان مثال، در سال ۱۶۱۰ ویلیام استراچی از منطقه جیمز تاون اولین شخصی بود که یک نوع بازی بنام پاهساهمان را که توسط آمریکائی بومی باز میشده را ثبت نمودهاست. در منطقه ویکتوریا، استرالیا، مردم بومی استرالیا نوعی بازی به نام مارن کروک را انجام میدادند.در کتاب رابرت برو-اسمیت که در سال ۱۸۷۸ بنام «مردم بومی منطقه ویکتوریاً منتشر شد نیز از مردی بنام ریچارد توماس نام برده شده که در سال ۱۸۴۱ شاهد انجام این بازی توسط مردم بومی منطقه بودهاست.» آقای توماس توصیف مینماید که چطور بازیکن جلو توپ ساخته شده از پوست صاریغ را شوت نموده و دیگر بازیکنان برای گرفتن آن به هوا برمیخواستند.«امروزه اعتقاد گستردهای مبنی بر اینکه مارن کروک تأثیر زیادی بر پیشرفت قواعد فوتبال استرالیا داشته، وجود دارد (بخش زیر را ببینید). در سرزمین کانادای شمالی و / یا آلاسکا، اینیوایت (اسکیموها) نوعی بازی بروی یخ بنام»آکاساکتوک" را انجام میدادهاند. هر بازی با حضور دو تیم روبروی هم در دو خط موازی آغاز میشد. سپس دو تیم سعی در ضربه زدن به توپ، هدایت آن به سمت خط دروازه حریف و کاشتن گل داشتند.
قدمت این بازیها و امثال آنها بطور عمیق در روزگاران باستان قرار داشته و در طول قرون متمادی، تأثیر خود را بروی فوتبال داشتهاست. بهرحال، بهنظر میرسد که مسیر حرکت بسوی فوتبال مدرن در اروپای غربی و بخصوص در انگلستان شکل گرفته باشد.
فوتبال در قرون وسطی
در طی قرون وسطی شاهد افزایش بسیار زیاد محبوبیت مسابقات سالیانه فوتبال شرووتاید در سراسر اروپا خصوصا انگلستان هستیم. بازی انجام شده در انگلستان در این زمان، احتمالاً از اشغال روم آغاز گشته، ولی شواهد متقنی در این زمینه در دسترس نمیباشد. گزارشهای که از نوعی بازی مرسوم در بریتانی، نرماندی و پیکاردی بنام «چوله» یا «سوله» در دست است، موید آنست که وجود برخی از انواع فوتبال در انگلستان نتیجه پیروزی نرمانها میباشد.
این نوعهای قدیمی فوتبال، که عادتا بهعنوان فوتبال عامیانه طبقه بندی میگشتهاند، بین تیمهای شهرها و روستاهای همجوار که شامل تعداد نامحدود بازیکن بودهاند بازی میشدهاند. این بازیکنان در میان انبوه جمعیت تلاش در کشیدن مثانه باد کرده خوک به سمت محلهای نشانگذاری شده واقع در دو سر شهر مینمودند (گاهی اوقات نیز بجای محلهای نشانگذاری شده، تیمها سعی میکردند که مثانه باد کرده خوک را بروی بالکن کلیسای حریف شوت کنند).
یک افسانه که میگوید سر منشاء این بازیها در انگلستان دارای قدمتی بیشتر بوده و به مراسم خونین لگد زدن به «سر بریده دان» برمیگردد، بعید بهنظر میرسد که حقیقت داشته باشد. بازیهای شرووتاید در شماری از شهرهای انگلستان هنوز وجود دارند (قسمت زیر را ببینید).
نخستین تعریف فوتبال در انگلستان توسط ویلیام فیتزاستیفن (۱۱۸۳-۱۱۷۴) ارائه گردید. او فعالیتهای جوانان لندن در خلال فستیوال سالیانه سه شنبه مذهبی را مورد توصیف قرار داد.
«پس از صرف ناهار تمام جوانان شهر به دشتهای اطراف میروند تا با توپ بازی کنند. دانش آموزان هر مدرسه توپ خود را دارند؛ کارگران اصناف شهر نیز توپهای خودشان را بهمراه دارند. بزرگترهای شهر، پدران و ثروتمندان سوار بر اسب وارد شده تا مسابقه جوانترها را دیده و خاطرات جوانی خود را زنده کنند: شما میتوانید شاهد انگیزش احساسات درونی آنها در هنگام دیدن بازی و غرق در شادی شدنشان فارغ از دغدغههای بزرگسالی باشید»..
اولین نامهای اطلاق شده به بازی بطور ساده عبارت بودند از «توپ بازی» یا «بازی با توپ». این نامگذاری موید آنست که بازی در آن زمان مستلزم ضربه زدن به توپ نبودهاست. بنابر این همانگونه که توضیح داده شده، ضربه پا بطور مسلم در بازیهای قرن ۱۴ وجود داشتهاند.
در مراسم ۱۳۲۱ بخشایش اویگنون توسط پاپ دوازدهم به ویلیام داسپالدینگ از شودهام اعطا گردید:
"تقدیم به ویلیام داسپالدینگ، حاکم اسکالدهام و بدستور سمپرینگهام. در طول بازی با توپ و هنگامیکه او به توپ ضربه زد، یکی از دوستان او که نام او نیز ویلیام بود جلوی او دوید که با چاقوئی که توسط حاکم حمل میشد خود را بشدت مجروح نمود. بطوریکه پس از شش روز جان خود را از داد. بخشایش اعطاء شد و هیچ توبیخی شامل ویلیام داسپالدینگ که خیلی از مرگ دوست خود اندوهناک بوده و آنطور که دشمنانش میگفتند هراس آن داشت که موضوع به پاپ کشیده شود، نمیگردد.
به همین ترتیب چاسر نیز کنایهای آزار دهنده نسبت به آنچه امروز فوتبال معاصر در انگلستان نامیده میشود، دارد. در داستانهای کانتربری (که بعد از سال ۱۳۸۰ نوشته شد) از این عبارت استفاده شدهاست «رولری زیر پا که کار توپ را انجام میدهد» . در سال ۱۳۶۳ اظهار زیر توسط ادوارد سوم بیان گردید. قابل ذکر است که در زمان حاضر بازی فوتبال در انگلستان کاملاً از بازی هندبال متمایز شدهاست.
«از آن گذشته ما فرمان میدهیم که در برابر بازیهای بی اساسی مانند پرتاب سنگ، چوب و آهن، هندبال، فوتبال، یا هاکی، تعلیم و اجرای جنگ خروسها، مجازات زندان و زیر آفتاب قرار دادن مقرر گردد».
اظهار نظر واضح بعدی راجع به فوتبال در سال ۱۴۰۹ و آن زمان بود که شاه هنری چهارم انگلستان فرمان منع آن را صادر نمود. در سال ۱۴۲۴، شاه جیمز اول انگلستان نیز سعی در منع فوتبال نمود. ولی بهرحال اولین اشاره مستقیم به استفاده از توپ در سال ۱۴۸۶ انجام شد.. همچنین از تاریخ ۱۱ آوریل ۱۴۹۷ حسابی پولی به جیخریداری نماید.. قدیمیترین توپ فوتبال احتمالاً در سال ۱۵۴۰ در اسکاتلند و از جنس چرم و پوست مثانه خوک ساخته شد. (این توپ در سال ۱۹۸۱ در قسمت زیر سقف اتاق ملکه، قلعه استرلینگ کشف شده و هم اکنون در نگارخانه اسمیت در استرلینگ به معرض تماشا گذاشته شدهاست.) بهرحال، نمیتوان بهعنوان قطع و یقین تایید نمود که مورد مصرف این توپ در بازی با پا بودهاست و نظر به سایز کوچک آن، موزه ملی اسکاتلند نظر داده که مورد مصرف آن در بازی مانند تنیس بنام پلوان بودهاست.
یک راهب قرن ۱۵ بازی فوتبال در کانتون ناتینگهام شایر را اینگونه توصیف نمودهاست: «بازیکنان یک توپ بزرگ را به جلو میرانند. اینکار را نه با پرتاب آن در هوا و بلکه با ضربه زدن و چرخاندن آن بروی زمین و نه با دستان بلکه با پا انجام میدهند. این اظهار موید آنست که بازیهای مشخص فوتبال ضربهای، در آن زمان در انگلستان مرسوم بودهاست. با این حال هنوز نمیتوان صد در صد مطمئن بود زیرا این راهب ادامه میدهد که :»میگویم یک بازی به اندازه کافی منفور.... که بندرت بدون باخت، حادثه و یا زیان خود بازیکنان خاتمه مییابد. '
اولین رکورد ثبتی از یک جفت کفش فوتبال مربوط به زمانی است که هنری هشتم در سال ۱۵۲۶، دستور آوردن آن از کمد بزرگ را صادر نمود . بدبختانه این کفشها در حال حاضر وجود ندارند. ولی بهرحال این مورد ثابت میکند که شاه انگلستان به این بازی توجه داشتهاست.
مشهور بودن فوتبال بهعنوان یک بازی خشن در اکثر آثار بعد از قرن ۱۶ انگلستان آورده شدهاست. در سال ۱۵۳۱ سر توماس الیوت این عبارت که مجدداً خطر فوتبال (و همچنین منافع تیر اندازی) را یاد آور میگشت را در «کتابی بنام حاکم» آوردهاست:
"ممکن است برخی از مردان بگویند که در این میانه، که من خیلی زیاد از تیر اندازی تعریف میکنم. چرا رشته هائی مانند بولینگ، کلاشه، پاینز، و کایت را توصیه نمیکنم؟ حقیقتا بدو دلیل آخر که برای اشراف زادگان مهم است، فوتبال چیزی نیست جز خشم و خشونت زیاد؛ جائیکه روش بازی، عناد و عدم کمک به مصدومین است؛ جائیکه مصدوم در سکوتی ابدی باقی میماند. در کلاشه نیروی کمی بکار گرفته میشود. در بولینگ اغلب وقت بسیار زیاد است؛ در حالیکه در ساینوز تلاش زیادی بکار میرود و شراب زیاد نوشیده میشود. در حالیکه اغلب زمان یا کاهش نیرو و چالاکی بازوها همراه است. جائیکه
در تیر اندازی، اگر تیرانداز از قدرت کمان استفاده نکند، هرگز نمیتواند موفق گردد.
اولین اشاره به فوتبال در ایرلند در سال ۱۵۲۷ در اساسنامه گالوی آمده که در آن اجازه بازی فوتبال و تیر اندازی صادر شده ولی «هاکی» و امدش؛ نوعی هاکی پانزده نفره که با توپ کوچک و چوب بازی میشده بهمراه دیگر رشتههای ورزشی منع شدهاند. (اولین مسابقه ثبت شده فوتبال در ایرلند به سال ۱۷۱۲ و بین تیمهای روستا و میث در اسلین بوقوع پیوستهاست.)
در سال ۱۶۲۵ سر رابرت کری در کتاب خود با نام خاطرات معاملات مرزی به یک جلسه با هدف برگزاری بازی فوتبال در کلسو واقع در مرزهای اسکاتلند اشاره میکند که با «تعدی انگلستان خاتمه مییابد». او چنین فوتبالی را بهعنوان «مسابقهای با نهایت خشونت و حوادث وخیم که در درگیریها بوجود میآید، توصیف مینماید»!
کالچیو فیورنتینو (فوتبال فلورانسی=توپ زدن با پای فلورانسی)
در قرن ۱۶، شهر فلورانس با یک بازی که امروزه بنام ""کالچیو استوریکو"" ( توپ زدن با پای تاریخی) شناخته میشود، دوران بین ظهور عیسی و ماه روزه را درشهرپیزا دلا نوور ویا پیزا سانتا کروس جشن گرفت. اشراف جوان شهر لباسهای عای ابریشمی در بر کرده و در یک فرم خشن فوتبال شرکت نمودند. بهعنوان مثال، بازیکنان «کالچیو» میتوانستند از ضربات مشت، شانه و لگد به حریفان خود استفاده کنند. ضربات به قسمت زیر کمربند نیز مجاز بود. ریشه این بازی در آموزش تمرینات نظامی بود.
معروفترین مسابقه در ۱۷ فوریه سال ۱۵۳۰ انجام شد. هنگامیکه سربازان چارلز چهارم، امپراتور مقدس رم فلورانس را محاصره کرده بودند. یک مسابقه «کالچیو» برای نشان دادن مقاومت برگزار گردید. در سال ۱۵۸۰، کانت جیوانی دبرادی دورنیو کتابی با عنوان «دیسکورسو سوپرا گیوسودل کالچیو فیورنتینو» نوشت. که برخی اوقات بهعنوان اولین کتاب منتشر شده قواعد بازی فوتبال شناخته میشود. این بازی در طول زمان ژانویه ۱۷۳۹ تا می۱۹۳۰ یعنی زمان احیای آن بمناسبت ۴۰۰ صدمین سالگرد مسابقه فوق الذکر، بازی نشد. «کالچیو» هنوز بهعنوان جذب گردشگر بازی میشود.
عدم تصویب و تلاش جهت منع بازی فوتبال
تلاشهای بیشماری در جهت ممنوع ساختن مسابقه فوتبال بخصوص از نوع خشن و تفرقه افکن آن صورت گرفتهاست. این تلاشها بخصوص در انگلستان و دیگر بخشهای اروپا در دوران قرون وسطی و اوایل عصر مدرن. در بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۶۶۷ فوتبال بموجب بیش از ۳۰ قانون محلی و سلطنتی در انگلستان ممنوع بود. احتیاج به تکرار مکرر وجود چنین قوانینی نشانه سخت بودن ممنوع نگه داشتن بازیهای مشهور میباشد.
شاه ادوارد دوم آنقدر از بی قانونی فوتبال در لندن آزرده شد که در مورخ ۱۳ آوریل سال ۱۳۱۴ فرمان ممنوعیت آن را صادر نمود: «از آنجائیکه سرو صدای زیاد در شهر بخاطر ضربه زدن به توپهای بزرگ ایجاد میشود و بر اثر آن شیاطین زیادی که خدا آنها را منع کرده برمیخیزند؛ ما به نیابت از شاه، مجازات زندان را برای افرادی که به این بازی مبادرت ورزند، مقدر میسازیم.»
دلایل ممنوعیت از سوی ادوارد سوم در ۱۲ ژوئن سال ۱۳۴۹ کاملاً واضح بودند: فوتبال و دیگر بازیهای سرگرمی باعث عدم توجه عوام الناس به تمرین تیر اندازی که از ملزومات جنگ است، میگردد.
در سال ۱۶۰۸ مقامات محلی شهر منچستر شکایت نمودند که: آنطور که بما گزارش شدهاست، بازی فوتبال...اینجا در منچستر باعث بی نظمی فراوان شدهاست و شیشههای پنجرهها شکسته و باعث گرد آمدن اوباش و افراد بی نظم گردیدهاست.......« در همان سال کلمه فوتبال با حالتی منفی در کلام ویلیام شکسپیر ظاهر شد. در نمایش نامه»شاه لیر«شکسپیر مطلبی به این شرح وجود دارد:»نه ترایپت و نه شما حق بازی فوتبال را ندارید"(پرده اول، صحنه ۴).
شکسپیر همچنین نام این بازی را در نمایش «کمدی اشتباهات» آوردهاست (پرده دوم صحنه ۱):
«آیا من همان مقدار نسبت به تو کامل هستم که تو نسبت بمن، »
«آن بمانند فوتبال است. آیا براستی بمن لگد زدی؟»
«تو واقعا بمن لگد زدی، بنابر این او نیز در اینجا مرا لگد کوب خواهد کرد:»
«اگر من در این راه تاب آورم، آنگاه باید مرا جامهای از چرم در بر نمائی.»
کلمه «اسپارن» در ادبیات بمعنای «لگد زدن و دور انداختن» است، بنابر این نتیجه گرفته میشود که بازی شامل ضربه زدن بازیکنان به توپ بودهاست.
بهرحال بازی لگد پرانی (جائیکه بازیکنان از یک چوب شیار دار جهت بازی با توپ استفاده میکردهاند) که در ایرلند بازی میشدهاست، آنقدر خشن بهنظر میرسیده که مقامات شهر گالوی ترجیح میدادند که مردم فوتبال بازی کنند. در سال ۱۵۲۷ آنها اظهار داشتند «در هیچ زمان مبادرت به بازی لگد پرانی با توپ کوچک با چوب هاکی یا چوب معمولی وهمچنین مبادرت به بازی هندبال بدون دیوار ممنوع و فقط بازی فوتبال مجاز است.»
بهرحال در "کتاب ورزش هاً اثر شاه جیمز به مسیحیان توصیه میشد که هر یکشنبه بعد از ظهر و بعد از مراسم دعا و نیایش فوتبال بازی کنند . این کتاب توسط اسقف مورتن و با راهنمائی
شاه در مورخه ۲۴ می۱۶۱۸ در گرینویچ، مورد تصحیح قرار گرفت. در ابتدا دستور آن بود که متن این کتاب صرفاً در کلیساهای حوزه مانکا شایر خوانده شود. هدف کتاب آرامش بخشیدن به سر سختی پروتستانهای ساده کیش انگلستان در محترم داشتن روز تعطیل یکشنبه بود. زیرا این تنها راه منحرف نمودن اذهان مردم بود.
مدارس عمومی انگلیسی
در حالیکه انواع بازی فوتبال در سراسر بریتانیا بازی میشد، مدارس عمومی (شهریهای) انگلیسی نقش بسیار عمدهای در پیشرفت و خلق فوتبال مدرن (انجمن و فوتبال راگبی) ایفاء نمودند. اولا، شواهد موید آن است که این مدارس در قرن شانزدهم نقش کلیدی در گرفتن خشونت از متن فوتبال داشته و آن را تبدیل به یک ورزش تیمی برنامه ریزی شده نمودند که مناسب بچه مدرسهایها گردید. ثانیا، بسیاری از اشارات (بهعنوان مثال شعر) و متون مربوط به فوتبال توسط افرادی ارائه گشت که در همین مدارس تحصیل نموده و عملاً تمایل به آشکار ساختن شناخت خود نسبت به این ورزش داشتند. و نهایتا، در قرن نوزدهم دانش آموزان / معلمان اولین اشخاصی بودند که به تدوین قواعد رسمی اولین شکل فوتبال مدرن پرداختند تا زمینه انجام این بازی را بین مدارس ایجاد نمایند.
اولین مستندی که نشانگر وجود بازی فوتبال در مدارس انگلیسی مدارس عمومی و امدش؛ و حضور عمده پسران طبقات بالا، متوسط و طبقه متخصص و امدش بود در اثر «عوام الناس» ویلیام هرمن به سال ۱۵۱۹ آورده شده بود. هورمن مدیریت اتون (۶/۱۴۸۵ – ۵/۱۴۹۴) و همچنین وینچستر را بر عهده داشت و کتاب لاتین او شامل یک تست ترجمه با عبارت «ما با یک توپ پر باد بازی میکنیم» میگردید.
ریچارد مالکستر ، دانش آموز سابق کالج اتون و مدیر مدرسه مرچنت تیلورز (۱۵۶۱) و مدرسه سنت پل (۱۵۹۶) بهعنوان «بزرگترین هوادار فوتبال در قرن شانزدهم» معرفی گردیدهاست. . سهم یکتای مالکستر تنها در اشاره به «فوتبال» با نام صحیح انگلیسی آن خلاصه نگشته و بلکه بخاطر فراهم آوردن مستندات اولیه تیم برنامه ریزی شده فوتبال میباشد. مالکستر تایید مینماید که بازی مورد نظرش از طریق تمیز دادن آن با بازیهای انجام شده با دیگر قسمتهای بدن مانند هند بال و آرم بال، خیلی شبیه تر به فوتبال مدرن میباشد. او در کتاب شخصی خود به سال ۱۵۸۱ که به زبان انگلیسی نوشت به فواید زیاد «فوتبال» اشاره کرد. عنوان این کتاب عبارت بود از«وضعیت هائی که در آن شرایط ابتدائی لازم جهت آموزش کودکان مورد مطالعه قرار میگیرند».. او اظهار میدارد که فوتبال دارای اثر مثبت تحصیلی بوده و در تقویت سلامتی و قدرت کودکان موثر است. مباحث مالکستر در خصوص فوتبال، اولین مباحثی بود که در آن از تیم («طرف هاً و»پارتی هاً)، وضعیتها («ایستادن»)، منفعت وجود داور (" قضاوت کننده بین پارتی هاً) و مربی (مدیر آموزش) سخن به میان آمد. مالکستر نوعی بازی را توصیف میکند که برای تیمهای کوچک برنامه ریزی شده تحت نظر یک داور بکار میآید (و بطور خیلی واضح اشاره به این مهم دارد که بازی مورد نظر او از بی نظمی و خشونت فوتبال عامیانه بدور بودهاست): با چنین دیدگاهی شمار کمتری به طرفها و پارتیها تقسیم میشوند، برخورد فیزیکی سخت و خشن و جود ندارد همچنین از هل دادن با شانه و انجام حرکات بی هدف و بربر مانند پرهیز و فقط از فوتبال جهت تقویت بدن و ساقهای پا استفاده میشود. در نتیجه این اشتیاق به ورزش و تعاریف صحیح از بازی مدرن، ریچارد مالکستر بهعنوان پدر فوتبال مدرن شناخته میشود.
سر هنری وتون (متولد ۱۵۶۹) که در دورههای کالج وینچستر شرکت نموده و بعدها رئیس اتون گردید، در یکی از اشعار خویش به فوتبال اشاره نمودهاست:
«آنجائیکه، بقصد انجام فوتبالی محکم، جون به باب یا دوقلوها ضربه میزند» سر هنری وتون، در کنار رودخانه در حال ماهیگیری – شرحی از بهار، ذکر شده در پی. یانگ (۱۹۶۹)، صفحه ۳۲
شواهدی در دست است که بازیهای پیچیده شبیه به انواع مدرن آنها در اوایل قرن ۱۷ در بریتانیا انجام میشدهاند. در سال ۱۶۳۳ آموزگاری از آبردین بنام دیوید ودربرن، چنین مسابقهای را به این شرح توصیف نمودهاست: بیائید زمین خود را انتخاب کنیم. آنهائی که بیرون زمین هستند به داخل بیایند. با پا ضربه بزن تا بتوانیم بازی را شروع کنیم.." اهمیت این اظهارات آن است که نشان میدهد که بازی ضربه زدن به توپ در قرن ۱۷ محدود به مدارس انگلیس نبودهاست.
تعریف دقیق تری از فوتبال در کتاب ورزشهای فرانسیس ویلوگبای در حدود سال ۱۶۶۰ آورده شدهاست , این نظریه خصوصا از این جهت قابل توجهاست که به فوتبال با نام صحیح آن اشاره و برای اولین بار بشرح زیر توضیح ارائه نمودهاست: دروازههای و دیرک خیمه مانند («محوطه بستهای که دو طرف آن باز است. این خروجی را دروازه مینامند») تاکتیکها («قرار دادن بهترین بازیکنان جهت محافظت از دروازه»)، امتیاز بندی («آنهائی که بتوانند برای اولین بار توپ را از دروازه حریف بگذرانند، بهعنوان برنده تلقی میگردند») و روش انتخاب تیمها («بازیکنان از نظر قوای جسمانی و چالاکی بصورت مساوی تقسیم میگردند»). او اولین شخصی بود که قانون فوتبال را توضیح داد: «در اغلب مواقع هنگامی که بازیکنان با هم به توپ رسیده و قصد ضربه زدن به توپ را دارند، احتمال ضربات بی اختیار و شکسته شدن ساق پای آنها متصور است، بنابر این قانونی وجود دارد که بر طبق آن بازکنان مجاز نیستند ضربات را بالاتر از سطح توپ وارد نمایند». نظر او در خصوص خود توپ نیز خیلی آموزندهاست: «آنها یک مثانه محکم خوک را باد کرده و سر آن را با سرعت هر چه تمام تر میبستند. پس آن را در داخل پوست گاو نر انداخته و بسرعت میدوختند». او اضافه میکند: «هرچه ضربه به توپ قوی تر بود، توپ بهتر شوت میشد. آنها گاهی اوقات در داخل آن جیوه قرار میدادند تا از خوابیدن باد آن جلو گیری بعمل آورند». کتاب او همچنین برای اولین بار نقشه یک زمین فوتبال را به تصویر میکشید. دلیل ایجاد ارتباط ویلوگبی بین سیستم مدارس عمومی آن بود که او در مدرسه ساتون کلدفیلد درس خوانده بود و در عین حال دانش آموز دانشگاه کمبریج نیز بود و مکررا به کتابخانه بادلیین دانشگاه آکسفورد نیز رفت و آمد داشتهاست.
اشاره مشخص بعدی به فوتبال در مدارس عمومی را میتوان در اشعار لاتین رابرت ماتیو که فارغ التحصیل وینچستر در طی سالهای ۱۶۴۳ الی ۱۶۴۷ بوده، پیدا نمود. او توصیف میکند که چطور «...ما ممکن است کویتز، یا هندبال، یا بت اند بال، یا فوتبال بازی کنیم؛ این بازیها معصومانه و قانون مند هستند...» آر. ماتیو دکالج سو پوتیوزکالجیاتا شولا ویچامیکا وینتوننسی ترانس. در آر کی کوک، در خصوص کالج وینچستر (مک میلان، ۱۹۱۷) صفحه ۲۱ «ناگ اتوننسز» (۱۷۶۶) اثر تی فرانکلند نیز «زمین فوتبال» در اتون متذکر میشود.
در اوایل قرن ۱۹، (قبل از قانون سال ۱۸۵۰ کارخانه، اکثر طبقه کارگر مردم بریتانیا مجبور بودند که بیش از دوازده ساعت در روز و غالبا شش روز در هفته کار کنند. آنها هیچ زمان و تمایلی برای وقت گذاری جهت ورزش و تفریح در اختیار نداشتند. در آن زمان بسیاری از کودکان نیز جزء نیروی کار محسوب میگشتند. روز عید فوتبال در شاهراه عوام مردم در حال افول بود. از این رو شاگردان مدرسهای که از زیر بار کار طاقت فرسا آزاد بودند تبدیل به مبتکران بازیهای فوتبال برنامه ریزی شده بر اساس قواعد رسمی گردیدند. این بازیها بتدریج تبدیل به بازیهای فوتبال مدرن گردیند که ما امروزه آنها را میشناسیم.
بعدها برخی از مدارس ملی فوتبال را به عنوان وسیله ترغیب حس رقابت و سالم نگه داشتن وضعیت جسمانی دانش آموزان مورد استفاده قرار دادند. هر مدرسه به مقتضی اندازه زمین بازی خود، قواعد مخصوص بخود را تدوین مینمود. قوانین بطور گستردهای از مدرسه به مدرسه متفاوت بودند و این تفاوت با ورود دانش آموزان جدید عمیق تر نیز میگردید. بعد از مدت زمان کوتاهی، دو مکتب فکری در خصوص چگونگی انجام بازی فوتبال بوجود آمدند. برخی از مدارس بازی را ترجیح میدادند که در آن توپ را میتوان حمل نمود (مانند راگبی، مارلبرو و چلتنهام)، در حالیکه مدارس دیگر روش ضربه پا و دریبل کردن توپ را میپسندیدند (مانند روش اتون، هارو، وست مینستر و چارتر هاوس). پارهای از اختلافات در این دو گروه ناشی از شرایط انجام بازی میگردید. در چارتر هاوس و وست مینستر، که هر دو مدرسه در منطقه ممنوعه لندن قرار داشتند، پسران محدود به توپ بازی در مکانهای سرپوشیده که انجام بازی و تحرک لازم آن را سخت مینمود، بودند.
نقل است که یکی از شاگردان مدرسه راگبی بنام ویلیام وب الیس، در سال ۱۸۲۳ با برداشتن توپ و دویدن بسمت دروازه حریف «بشدت قوانین فوتبال در زمان خود را نقض نمود». مشهور است که این عمل سر آغاز رشته فوتبال راگبی بودهاست ولی دلیل محکمی بر اثبات این ادعا وجود نداشته و مورخان معتقدند که این داستان جعلی میباشد. با وجود این در سال ۱۸۴۱ (بنا به برخی روایات ۱۸۴۲)، «دویدن» با توپ از زمانی بهعنوان راگبی پذیرفته شد که یک بازیکن توپ را از روی یک جهش گرفت. او در آفساید قرار نداشته و توپ را نیز پاس نداده بود.
شواهد ایجاد فصل فوتبال در مدارس ملی انگلیس در کتاب «گزیده بنتلی» (۱۸۴۴) آورده شدهاست. .
در یکی از فصول این کتاب بنام «مناظر اتون و مردان اتون»، گردش فصلی ورزش توضیح داده شدهاست:
«پسران خوب کریکت را در تابستان و هاکی را در زمستان بازی میکنند. ولی نوجوانان در تابستان قایقها را بکار انداخته و در زمستان فوتبال بازی میکنند».
باشگاههای فوتبال (و دیگر ورزشهای) مدارس بخش مرکزی حیات مدارس ملی انگلیس در قرن نوزدهم بحساب میآمدند. در آن زمان، چارلز بریستد نویسنده آمریکائی در کتاب «پنج سال در دانشگاه انگلیس» (۱۸۵۲) به روایت زندگی خود در دانشگاه کمبریج در دهه ۱۸۴۰ پرداخت. هنگام بحث در خصوص کالج اتون و مدرسه راگبی (گرفته شده از مکاتبات دانشجویان قبلی) چنین بیان میدارد: «یک پسر به خانهای که به آن تعلق دارد افتخار میکند همانطوریکه یک مرد به کالج خود؛ اگرچه در باشگاههای کریکت و فوتبال، و بطور کلی در مسابقات دویدنی و پریدنی، بازیکن با کل مدرسه رقابت میکند، اما هنوز به باشگاه پاییزی فوتبال تعلق دارد که بیست تا سی پسر را در خانه خود جا دادهاست و بنابر این مسابقات فی مابین این خانهها بمانند مسابقات بین کالجها برگزار میگردد» " از همه مهمتر آنست که این مطلب موید اولین مسابقات برنامه ریزی شده بین تیمهای فوتبال نه در سطح مدارس بلکه بین خود تیم هاست. روشن است که جهت انجام مسابقه بین کالجها نیاز به توافقی روشن بروی اصول و قواعد الزامی بودهاست. این الزام توام با وجود وقت و پول کافی باعث بوجود آمدن و خلق قواعد فوتبال مدرن توسط مردمی شد که دانش آموخته مدارس ملی و دانشگاههای انگلیس گردید. این اظهار همچنین اشاره به ایجاد «فصل فوتبال» در مدارس ملی انگلیس دارد که تا امروز بصورت بلا انقطاع در فصول پاییز ادامه داشتهاست.
شکوفائی حمل و نقل ریلی در بریتانیا در دهه ۱۸۴۰ باعث گردید که مردم قادر شوند که بیشتر و راحتتر از قبل به سفر بپردازند. از این جهت امکان انجام مسابقات ورزشی بین مدارس نیز تسهیل گردید. در حالیکه امکان فهم آسان قواعد محلی ورزشی از طریق بازدید مدارس فراهم بود، امکان بازی فوتبال بین مدارس بدلیل اینکه هر مدرسه از قوانین خود پیروی مینمود، تقریباً غیر ممکن بود.
بنظر میرسد که در طی این مدت، قواعد بازی راگبی مدرسهای لااقل بیش از دیگر بازیهای مدرسهای گسترده گردید. بهعنوان مثال، دو باشگاه که ادعا میشود اولین و / یا قدیمیترین باشگاه فوتبال دنیا هستند، نه از آن جهت که بخشی از مدرسه یا دانشگاه بحساب میآمدند، هر دو در فوتبال راگبی قوی هستند: باشگاه بارنیز که گفته میشود سال تأسیس آن ۱۸۳۹، و باشگاه فوتبال بیمارستان گایز که بر اساس گزارشها در سال ۱۸۴۳ تأسیس گردید. در این رابطه نه تاریخ ونه تنوع بازیهای فوتبال انجام شده سوابق مستندی وجود ندارد، اما به هر حال چنین ادعا هائی اشاره به محبوبیت راگبی قبل از ظهور قواعد مدرن دیگر دارد.
در سال ۱۸۴۵ سه پسر در مدرسه راگبی اقدام به تدوین قانون و سپس اجرای آن در مدرسه نمودند. این قواعد اولین سری قواعد (یا کدهای) مکتوب هر نوع فوتبال بحساب میآیند . این امر در نهایت به گسترش بازی راگبی منجر گردید.
پیشرفتهای دیگر در دهه ۱۸۵۰
توجه روز افزون و پیشرفت انواع بازیهای فوتبال انگلیسی، در سال ۱۸۵۱ زمانیکه ریچارد لیندن و ویلیام گیلبرت که هر دو تولید کننده کفش و چکمه راگبی بودند، در نمایشگاه بزرگ لندن اقدام به نمایش توپهای گرد و بیضی شکل نمودند، نشان داده شد. ریچارد لیندن بخاطر ابتکار تولید «توپ قابل ارتجاع کیسهای» و «پمپ دستی برنجی» به دریافت مدال نائل گردید.
باشگاه فوتبال دانشگاه دوبلین و امدش؛ که در کالج ترینیتی دوبلین در سال ۱۸۵۴ بوجود آمد و بعدها بهعنوان پایگاه بازی مدرسهای راگبی مشهور گردید؛ بطور اختلاف بر انگیز بهعنوان قدیمیترین باشگاه فوتبال جهان در هر نوع قانون و قاعده ورزشی شناخته میشود.
در اواخر دهه ۱۸۵۰، بسیاری از باشگاهها جهت انجام انواع بازی فوتبال در کشورهای انگلیسی زبان شکل گرفتند.
باشگاه فوتبال شفیلد که توسط دو نفر از دانش آموزان سابق مدرسه هارو بنامهای ناتانیل کرسویک. ویلیام پرست در سال ۱۸۵۷ بنیان گذاری شد بعدها بهعنوان قدیمی ترین باشگاه انجمن فوتبال (ساکر) معروف گردید. بهرحال، این باشگاه در ابتدا بازی را با قواعد خود یعنی قواعد شفیلد انجام میداد. البته برخی شباهت هائی با قوانین کمبریج بچشم میخورد ولی به بازیکنان اجازه داده میشد که به توپ با دست «ضربه» زده و آن را پرتاب نمایند. همچنین به هیچ عنوان قاعده آفساید نیز وجود نداشته و بنابر این بازیکنان مهاجم مجاز به قرار گرفتن دائم در کنار دروازه حریف بودند. این قانون توسط شماری از باشگاههای منطقه بکار گرفته شده و در سال ۱۸۶۷، باشگاه انجمن شفیلد بوجود آمد تا برنامه ریز کاپ یودان و یا اولین مسابقه تورنمنت فوتبال جهان باشد.
قانون شفیلد تا سال ۱۸۷۷ یعنی پس از افشای مکاتبات شدید استوارت جی اسمیت (کاپیتان انجمن منچستر اف. سی.) دبلیو. اس. بامبریج (کالج مارلبرو) در فیلد وجود داشت. در این سال تصمیم گرفته شد که بازی ضرب پا تحت مقررات واحد انجام داده شود. قوانین اف ای عناصری از بازی شفیلد را بکار میگرفت.
در سال ۱۸۶۲ یک مرد انگلیسی بنام آقای لیندان پس از آنکه خانم لیندان بر اثر باد کردن بیش از اندازه کیسه مثانه خوک به بیماری ریوی دچار گشت، موفق به ساخت اولین توپ لاستیکی قابل ارتجاع شد. ظهور این توپها باعث ایجاد یک شکلی در اندازه توپها شده و از طرفی کیسه لاستیکی باعث محکم و گرد شدن توپ میشد. بهرحال نظر به اینکه سطح خارجی آنها از چرم ساخته شده بود، در هنگام خیس شدن خیلی سنگین میشد. در سال ۱۸۷۲ انجمن انگلیسی فوتبال بطور رسمی در کتاب قانون خود اعلام نمود که توپ میبایست «کروی بوده و محیط آن ۲۷ تا ۲۸ اینچ باشد» (۶/۶۸ تا ۱/۷۱ سانتی متر). این استانداردها هنوز هم توسط فیفا رعایت میگردند.
انجمن فوتبال
در سالهای اولیه دهه ۱۸۶۰، تلاشهای فزایندهای در انگلستان در جهت یکسان سازی و تطبیق انواع بازیهای عمومی مدرسهای صورت گرفت. در سال ۱۸۶۲، جی. سی. ترینگ، یکی از نیروهای پیشرانه قوانین اولیه کمبریج مدیر مدرسه آپینگهام بود. او اقدام به تدوین قواعد مخصوص خود که آن را «سادهترین بازی» میخواند، نمود. (این قوانین همچنین بهعنوان قوانین آپینگهام شناخته میشوند). در ابتدای اکتبر ۱۸۶۳ نسخه بازبینی شده دیگری از قوانین کمبریج توسط هفت نفر از کمیته نمایندگان دانش آموختگان سابق مدارس هارو، شروزبوری، اتون، راگبی، مارلبرو و وست مینستر تدوین گردید.
در شامگاه روز ۲۶ اکتبر سال ۱۸۶۳ نمایندگان چندین باشگاه فوتبال در منطقه بزرگ لندن در ناحیه فری میسون تاورن در خیابان ملکه اعظم با هم ملاقات کردند. این اولین جلسه انجمن فوتبال (اف ای) بود. این اولین سازمان رسمی فوتبال جهان بود. مدرسه چارترهاوس اولین سازمانی بود که دعوت را پذیرفت. نتیجه این جلسه صدور دعوتنامه از نمایندگان مدارس عمومی به جهت شرکت در این انجمن بود. بجز مدرسه ترینگ شهر آپینگهام، بیشتر مدارس از شرکت سرباز زدند. در جمع از اکتبر تا دسامبر ۱۸۶۳ شش جلسه اف ای برگزار گردید. پس از سومین جلسه، یک پیش نویس از قواعد توسط اف ای صادر شد. بهرحال، در آغاز جلسه چهارم، توجه حاضران به قوانین شفیلد و قواعد جدیدالانتشار سال ۱۸۶۳ کمبریج جلب شد. قواعد کمبریج در دو قسمت عمده با پیش نویس اف ای متفاوت بود؛ این دو قسمت عبارت بود از «دویدن (حمل) با توپ» و «ضربه زدن» (لگد زدن به ساق پای حریف). دو قانون مناقشه برانگیز اف ای بشرح زیر است:
«پنج. یک بازیکن توپ را صحیح مهار کرده و یا توپ را در اولین سعی مهار کند، میتواند با توپ بسوی دروازه حریف بدود؛ ولی در صورت امتیاز حریف، اجازه دویدن نخواهد داشت.»
«چهار: اگر هر یک از بازیکنان با توپ بسوی دروازه حریف بدود، بازیکنان طرف مقابل آزاد هستند تا جلوی او را گرفته، او را گرفته، با او بدود و یا به او ضربه بزند، و یا توپ را از او بگیرد، ولی هیچ بازیکنی نباید در یک زمان همدیگر را گرفته و بهم ضربه وارد نمایند.»
در جلسه پنجم حرکتی در جهت حذف این دو قاعده از قوانین اف ای شکل گرفته و پیشنهاد گردید. اکثر نمایندگان موافق بودند ولی شخصی بنام اف. دبلیو. کمپبل از بلاک هیس بشدت مخالفت نمود. او میگفت، «فوتبال حقیقی در ضربه زدن خلاصهٔ گردد». با این حال این حرکت تصویب گردید و ام دش؛ در پایان جلسه و ام دش؛ استفان ویلیز و کمپبل باشگاههای خود را از عضویت اف ای خارج شاختند. پس از برگزاری آخرین جلسه در مورخه ۸ دسامبر کمیته اف ای اقدام به انتشار «قوانین فوتبال» بهعنوان اولین سری قوانین جامع بازی که بعدها بنام انجمن فوتبال شناخته شد، نمود. (بعدها در برخی کشورها بهعنوان ساکر نامیده شد).
این قوانین اولیه اف ای هنوز شامل اجزائی است که دیگر بهعنوان اجزاء انجمن فوتبال بحساب نیامده ولی در بازیهای دیگر قابل رویت هستند: بهعنوان مثال، یک بازیکن میتواند مهار کرده و یک امتیاز طلب نماید که به او اجازه یک ضربه آزاد را خواهد داد، و اگر بازیکن در پشت دروازه حریف با توپ تماس داشته باشد، تیمش اجازه یک ضربه آزاد بسمت دروازه را از ۱۵ یادری جلوی دروازه خواهد یافت.
کنفدراسیون بینالمللی فوتبال (فیفا)، کنفدراسیون بینالمللی ورزشهای فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی است که در ۲۱ مه ۱۹۰۴ در پاریس، فرانسه تأسیسشد. تاکنون ۲۰۸ کنفدراسیون کشوری از جمله فرانسه، بلژیک، دانمارک، هلند، اسپانیا، سوئد و سوئیس عضو فیفا هستند و بیش از ۲۵۰ میلیون نفر فوتبالیست در جهان وجوددارد. مقر فیفا در زوریخ، سوئیس واقع شدهاست. شش کنفدراسیون فوتبال قارهای از اعضای فیفا هستند:
آسیا: کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC)
آفریقا: کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF)
اروپا: اتحادیهٔ فوتبال اروپا (UEFA)
آمریکای شمالی و مرکزی و کارائیب: کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی و مرکزی و کارائیب (CONCACAF)
آمریکای جنوبی: کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی (CONMEBOL)
اقیانوسیه: کنفدراسیون فوتبال اقیانوسیه (OFC)
ان اف بورد یک کنفدراسیون فوتبال است که هدف آن، سازماندهی مسابقات تیمها و ملتهایی است که به فیفا وابستگی ندارند. این سازمان زیر نظر فیفا و همچنین یک رقیب برای این سازمان نیست.
مسابقات محلی تا بینالمللی
فوتبال خیابانی یک نوع بازی فوتبال محلی است که تیرهای دروازههای آن میتواند آجر، سنگ و اشیاء مشابه آن باشد. این بازیها در پیادهروها، کوچهها و خیابانها انجام میگیرند و تعداد بازیکنان تیمها ۳ و بیشتر از آن است. از جمله کشورهایی که این بازیها در آن انجام میگیرد، میتوان به برزیل اشارهکرد. رقابتهای حساس فوتبال همیشه میان دو تیم همشهری بودهاست. برای نمونه، بازیهای تیمهای همشهری لیورپول با اورتون، منچستر یونایتد با منچستر سیتی و چلسی با آرسنال بسیار مهم و حساس بودهاند. به بازی دو تیم همشهری، شهرآورد یا دِربی میگویند.
جام جهانی فوتبال بزرگترین رویداد ورزشی جهان است و تیمهای ملی مردان الف از ۲۰۸ کنفدراسیون فوتبال برگزیده میشوند و در این جام شرکت میکنند. این مسابقات هرچهار سال یکبار انجام میگیرد. نخستین مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۱۹۳۰ برگزارشد و تاکنون بهجز سالهای ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ بهعلت جنگ جهانی دوم، هرچهار سال یکبار برگزار شدهاست. این مسابقات فعلاً در قالب ۳۲ تیم در کشور (های) میزبان و در طول دورهای یکماهه انجام میگیرد. مسابقات مقدماتی جام جهانی فوتبال برای تعیین تیمهای شرکتکننده در جام جهانی فوتبال طی سهسال انجام میگیرد. جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ به میزبانی آفریقای جنوبی، واپسین جام جهانی بود که تیم ملی فوتبال اسپانیا قهرمان این جام شد. جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ به میزبانی برزیل حدود دوسال بعد انجام خواهدگرفت. تیمهای ملی برزیل، ایتالیا و آلمان بهترتیب با کسب ۵، ۴ و ۳ عنوان قهرمانی، پرافتخارترین تیمهای ملی جام جهانی فوتبال هستند.
رقابتهای بینالمللی فوتبال برای نخستینبار در بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۰۰ پاریس، فرانسه اجراشد. پس از آن، فوتبال در همه بازیهای المپیک تابستانی بهجز بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۳۲ لسآنجلس، ایالات متحده آمریکا اجراشد. پس از بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۹۲ بارسلونا، اسپانیا، تیم ملی فوتبال اسپانیا واپسین تیم اروپایی بود که موفق به کسب مدال طلای فوتبال در بازیهای المپیک تابستانی شد. از بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۹۶ آتلانتا، ایالات متحده آمریکا به بعد، تنها تیمهای آفریقایی و آمریکای جنوبی موفق به کسب مدال طلای فوتبال المپیک شدند. همچنین در المپیک سال ۱۹۹۶، فوتبال بانوان به برنامهٔ المپیک افزودهشد. تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا چهاربار در سالهای ۱۹۹۶ در آتلانتا، ۲۰۰۴ در آتن، ۲۰۰۸ در پکن و ۲۰۱۲ در لندن موفق به کسب مدال طلا شدند. بانوان آمریکا در بازی پایانی المپیک ۲۰۰۰ در سیدنی، از تیم ملی فوتبال بانوان نروژ شکستخوردند و کسب مدال نقره نائلآمدند.
پس از جام جهانی، جامهای ملتهای قارهها مهمترین مسابقات بینالمللی فوتبال هستند که توسط کنفدراسیونهای هرقاره میان تیمهای ملی آن قاره برگزار میشود. این مسابقات شامل: جام ملتهای اروپا (یوفا)، کوپا آمریکا (کونمبول)، جام ملتهای آفریقا (سیاِیاِف)، جام ملتهای آسیا (اِیافسی)، جام طلایی کونکاکاف (کونکاکاف)، و جام ملتهای اقیانوسیه (اُاِفسی) میشوند. جام کنفدراسیونها یکی دیگر از جامهای بینالمللی است که قهرمانان هرقاره با میزبان جام جهانی فوتبال آینده و قهرمان جام جهانی گذشته در دو گروه تقسیمبندی میشوند و به رقابت با یکدیگر میپردازند. معتبرترین جامهای بینالمللی باشگاهی، جامهای باشگاههای قارهها هستند که عبارتند از: لیگ قهرمانان اروپا (یوفا)، لیگ قهرمانان آسیا (اِیاِفسی)، جام لیبرتادورس (کونمبول)، لیگ قهرمانان اقیانوسیه (اواِفسی)، لیگ قهرمانان کونکاکاف (کونکاکاف) و لیگ قهرمانان آفریقا (سیاِیاِف). قهرمانان جام باشگاههای ششقاره در جام باشگاههای جهان به رقابت با یکدیگر میپردازند. ان اف بورد هر دوسال یکبار، مسابقاتی میان ۲۷ عضو خود برگزار میکند که جام جهانی ویوا نامیده میشود و یکی از اعضای ان اف بورد، میزبان جام است. این جام زیر نظر فیفا نیست.
مسابقات داخلی، لیگها و باشگاهها
در اوایل سال ۱۹۳۰ میلادی، لیگهای مختلفی در کشورهای مختلف جهان بهوجود آمدند. لیگهای فوتبال درآمدزایی بالایی دارند؛ اما گاهیاوقات ممکناست که باشگاهها نهتنها هیچ سودینکنند، بلکه ضرر نیز بکنند. در فصل ۰۷–۲۰۰۶ لیگ برتر فوتبال انگلستان، حقوق باشگاهها ۱۳% افزایشیافت. (متوسط افزایش باید ۱۱% باشد.) لیگها مقدار زیادی از درآمدهای خود را صرف پخش بازیهایشان در رادیو و تلویزیون میکنند.
از معروفترین و بهترین لیگهای فوتبال جهان میتوان به لا لیگا (اسپانیا)، لیگ برتر انگلستان، سری آ (ایتالیا)، لیگ ۱ (فرانسه)، بوندسلیگا (آلمان)، لیگ برتر فوتبال هلند، لیگ برتر فوتبال روسیه، لیگ برتر فوتبال برزیل، دستهٔ برتر فوتبال آرژانتین و دستهٔ برتر فوتبال مکزیک اشارهنمود.
در سال ۲۰۰۰ فیفا فهرستی از موفقترین باشگاههای قرن بیستم منتشر کرد. در این فهرست باشگاه فوتبال رئال مادرید در صدر قرار گرفت و باشگاههای منچستر یونایتد، بایرن مونیخ و بارسلونا در ردههای بعدی قرار گرفتند.
باشگاه فوتبال کورینتیانس برزیل نخستین باشگاه غیراروپایی است که چندینبار قهرمان جام باشگاههای جهان شدهاست. کورینتیانس، باشگاه فوتبال چلسی را در مسابقهٔ پایانی جام باشگاههای جهان در سال ۲۰۱۲ با نتیجهٔ ۰–۱ شکستداد و مجدداً قهرمان این جام معتبر شد. باشگاه فوتبال رئال مادرید توسط فیفا بهعنوان بهترین باشگاه فوتبال سده بیستم میلادی شناخته شدهاست.
فوتبال بانوان
نخستین بازی فوتبال بانوان در سال ۱۸۹۵ در انگلستان انجامگرفت که در آن بازی لندن شمالی با نتیجهٔ ۱–۷ لندن جنوبی را شکستداد. در سال ۱۹۲۰، نخستین بازی بینالمللی فوتبال بانوان انجامگرفت که در آن بازی باشگاه فوتبال بانوان دیک کر و تیم ملی فوتبال بانوان فرانسه صورتگرفت که فرانسه ۰–۲ شکستخورد. در همین سال، بیشترین تماشاگر فوتبال بانوان (۵۳٬۰۰۰ تماشاگر) تاکنون به تماشای بازی باشگاه فوتبال بانوان دیک کر و باشگاه فوتبال بانوان استی هلن نشستند. تیم بانوان دیک کر در این بازی ۰–۴ پیروزشد.
هرچند که فوتبال بانوان در سده بیستم میلادی و امروزه به محبوبیتهای بسیاری دست پیداکردهاست، همیشه زیر سایه فوتبال مردان بوده و بانوان بر این باورند که فوتبالشان باید با فوتبال مردان برابر باشد. این رویداد که ورزش مردان و بانوان برابر باشد، احتمالدارد بهزودی در ورزشهایی مانند هندبال، والیبال و تنیس رخدهد، اما این رویداد در فوتبال غیرممکن بهنظر میرسد. یکی از بزرگترین مشکلات فوتبال بانوان روحیهٔ خشونتآمیز آن است؛ بهویژه هنگامی که قواعد و قوانینی برای فوتبال تعریف نشدهبود. حتی امروزه، با همه قوانین عادلانهٔ بازی این مشکل بهطور کامل حل نشدهاست. با شکلگیری اتحادیه فوتبال انگلستان در سال ۱۸۶۳، مجموعهٔ قوانین استانداردسازیشدند و خشونت در زمین ممنوعشد. هماکنون تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا در رتبهٔ یک تیمهای ملی فوتبال قراردارد. در المپیک سال ۱۹۹۶، فوتبال بانوان به برنامهٔ المپیک افزودهشد. تیم ملی فوتبال بانوان ایالات متحده آمریکا چهاربار در سالهای ۱۹۹۶ در آتلانتا، ۲۰۰۴ در آتن، ۲۰۰۸ در پکن و ۲۰۱۲ در لندن موفق به کسب مدال طلا شدند. بانوان آمریکا در بازی پایانی المپیک ۲۰۰۰ در سیدنی، از تیم ملی فوتبال بانوان نروژ شکستخوردند و کسب مدال نقره نائلآمدند.
فوتبال جانوران
چندین جانور بازی با توپ را بسیار دوستدارند که از این میان میتوان به خوکها، فیلها، پنگوئنها و میمونها اشارهنمود. بسیاری از آنها در جام جهانی ۲۰۱۰ نیز فوتبال بازی کردهاند. همچنین جانورانی مانند گربه، کرکس، هشتپا، موش و سگ در حال فوتبال بازیکردن دیده شدهاند. شیوهٔ فوتبال بازیکردن جانوران متفاوت است. پنگوئنها توپ را میان دو پای خود قرار میدهند و به صورت مرغابی حرکت میکنند. کانگوروها توپ را میان دو پای خود قرار میدهند و میپرند. شیرهای دریایی توپ را به هوا پرتاب میکنند و تلاش میکنند که آن را با سر خود نگهدارند. خرچنگها بر روی زمین نشسته و دستوپا میزنند و توپ را با استفاده از پاهای خود کمکم پیش میبرند. لاک پشتها نیز با پاهای کوتاه خود توپ را کمکم پیش میبرند.
مسابقهٔ فوتبال فیلها سالانه تماشاگران بسیاری را در نپال جمع میکند. مربیان بر فیلها سوار هستند و با راهنمایی آنها، فیلها توپ را با خرطوم و پاهای خود کمکم پیش میبرند و گلهایی را نیز به ثمر میرسانند و تماشاگران به تماشای بازی آنها مینشینند. تماشاگران بسیاری از سراسر جهان برای دیدن فوتبال فیلها وارد نپال میشوند؛ به طوری که در سال ۲۰۱۰، حدود ۶۰۰٬۰۰۰ تماشاگر به تماشای فوتبال فیلها نشستند.
انواع فوتبال
بازیها و ورزشهای متفاوتی وجود دارند که از تبار فوتبال هستند و نوعی از فوتبال محسوب میشوند. از این بازیها و ورزشها میتوان به فوتبال پنجنفره، فوتسال، فوتبال ساحلی، فوتبال سالنی، فوتبال خیابانی، فوتبال آزاد و فوتبال پارالمپیک (فوتبال معلولان) اشاره نمود.
فوتبال پنجنفره یکی از انواع فوتبال است که توسط کنفدراسیون بینالمللی ورزشی نابینایان و با استفاده از قوانین فیفا اداره میشود. فوتسال یکی از ورزشهای مهم درون سالنی فوتبال است و منشأ شکلگیری آن بهسال ۱۹۳۰ در کشور اروگوئه بازمیگردد. فیفا ورزش فوتبال ساحلی را با استفاده از مسابقات، دورههای آموزشی و دیگر اقدامات پیشرو بهمنظور تشویق مردم در سراسر جهان ترویج و سازماندهی کردهاست. فوتبال سالنی نیز نوعی فوتبال است که دوتیم ششنفره بر روی چمن مصنوعی هاکی اجرا میکنند. فوتبال آزاد یک نوع فوتبال هنری و خلاقانهاست که برای انجام آن فقط به یک توپ نیاز است. فوتبال پارالمپیک نیز نوعی فوتبال است که مخصوص معلولان است و توسط فدراسیون بینالمللی ورزشی معلولان طبق قوانین فیفا اداره میشود. فوتبال پارالمپیک برای معلولانی که ناتوانی جسمی دارند و نمیتوانند مانند بازیکنان فوتبال عادی فوتبال بازیکنند، درست شدهاست. فوتبال هفتنفره از انواع دیگر فوتبال است که با استفاده از قوانین فیفا انجام میگیرد و در بازیهای پارالمپیک نیز انجام میشود.
فوتبال دستی یکی از بازیها و ورزشهای مربوط به فوتبال است که میان دو یا چند نفر انجام میگیرد و دارای ۸ میلهٔ افقی (۴ میله برای هر بازیکن) است. آدمکهایی به میلهها وصل شدهاند که با حرکت طولی میلهها، آنها به توپ ضربه میزنند و گلزنی میکنند.
راگبی یکی از انواع فوتبال است که هر تیم ۱۵ بازیکن (در اتحادیهٔ راگبی) یا ۱۳ بازیکن (در لیگ راگبی) در زمیندارد و با توپی بیضیشکل (تخممرغیشکل) انجام میشود. هردو اتحادیه و لیگ راگبی از سبک فوتبال ریشه گرفتهشده و در مدرسهٔ راگبی انگلستان بازی میشدهاست. این بازی برای نخستینبار توسط ویلیام وب الیس در مدرسهٔ راگبی انگلستان انجامگرفت.
پیشینه فوتبال
اولین سوابق ثبتی آنچه که احتمالاً قدیمیترین فعالیت شبیه به فوتبال به حساب میآمده را میتوان در دست نوشتههای چینی نظامی در دوره سلسله هان و حدود قرن دوم قبل از میلاد پیدا نمود).
این بازی سالیان زیاد انجام میشد ولی بهنظر میرسد که در حدود نیمه قرن ۱۹ میلادی از بین رفته باشد. در سال ۱۹۰۳ و در یک اقدام سمبلیک در جهت احیای سنتهای باستانی، این بازی مجدداً احیاء گشته و هم اکنون نیز در برخی فستیوالهای توریستی قابل رویت میباشد.
قدمت بازیهای همراه با توپ فرا آمریکائی که با توپهای لاستیکی انجام میشدهاند حتی بسیار قبل از مورد بالا ثبت گردیدهاند و تصور میشود که در مراحل اولیه پیدایش، شباهت زیادی به فوتیال داشتهاند. اما از آنجائی که فرمهای بعدی این بازیها شباهت هائی با بسکتبال و یا والیبال داشتهاند و همچنین بدلیل آنکه نفوذ این گونه بازیها بروی بازی مدرن فوتبال بسیار کم بودهاست، بیشتر آنها بهعنوان فوتبال طبقه بندی نمیگردند.
یونانیان و اهالی رم نیز به داشتن بازیهای همراه با توپ که در آنها از پای خود استفاده میکردهاند، شناخته شدهاند.
نویسنده رومی سیسرو در یکی از نوشتههای خود وضعیتی را توصیف میکند که در آن مردی در مغازه سلمانی و در حال اصلاح بخاطر شوت شدن یک توپ به داخل مغازه کشته میشود. اعتقاد بر این است که بازی رومی هارپستوم از نوعی بازی تیمی بنام «επισκυρος» (اپی اسکایروس) یا فنیدا که اولین بار توسط نمایشنامه نویس یونانی انتیفانس (۳۱۱-۳۸۸ قبل از میلاد) بکار برده شده و بعداً کلمنت الکساندریا نیز به آن اشاره داشتهاست، گرفته شدهاست. بهنظر میرسد این بازی بنوعی نه چندان واضح شبیه به راگبی بودهاست.
البته سوابق غیر مستند دیگری از بازیهای ماقبل تاریخ، باستانی و یا سنتی انجام شده با توپ که توسط مردم بومی در سراسر جهان انجام میشده نیز در دسترس میباشند. بهعنوان مثال، در سال ۱۶۱۰ ویلیام استراچی از منطقه جیمز تاون اولین شخصی بود که یک نوع بازی بنام پاهساهمان را که توسط آمریکائی بومی باز میشده را ثبت نمودهاست. در منطقه ویکتوریا، استرالیا، مردم بومی استرالیا نوعی بازی به نام مارن کروک را انجام میدادند.در کتاب رابرت برو-اسمیت که در سال ۱۸۷۸ بنام «مردم بومی منطقه ویکتوریاً منتشر شد نیز از مردی بنام ریچارد توماس نام برده شده که در سال ۱۸۴۱ شاهد انجام این بازی توسط مردم بومی منطقه بودهاست.» آقای توماس توصیف مینماید که چطور بازیکن جلو توپ ساخته شده از پوست صاریغ را شوت نموده و دیگر بازیکنان برای گرفتن آن به هوا برمیخواستند.«امروزه اعتقاد گستردهای مبنی بر اینکه مارن کروک تأثیر زیادی بر پیشرفت قواعد فوتبال استرالیا داشته، وجود دارد (بخش زیر را ببینید). در سرزمین کانادای شمالی و / یا آلاسکا، اینیوایت (اسکیموها) نوعی بازی بروی یخ بنام»آکاساکتوک" را انجام میدادهاند. هر بازی با حضور دو تیم روبروی هم در دو خط موازی آغاز میشد. سپس دو تیم سعی در ضربه زدن به توپ، هدایت آن به سمت خط دروازه حریف و کاشتن گل داشتند.
قدمت این بازیها و امثال آنها بطور عمیق در روزگاران باستان قرار داشته و در طول قرون متمادی، تأثیر خود را بروی فوتبال داشتهاست. بهرحال، بهنظر میرسد که مسیر حرکت بسوی فوتبال مدرن در اروپای غربی و بخصوص در انگلستان شکل گرفته باشد.
فوتبال در قرون وسطی
در طی قرون وسطی شاهد افزایش بسیار زیاد محبوبیت مسابقات سالیانه فوتبال شرووتاید در سراسر اروپا خصوصا انگلستان هستیم. بازی انجام شده در انگلستان در این زمان، احتمالاً از اشغال روم آغاز گشته، ولی شواهد متقنی در این زمینه در دسترس نمیباشد. گزارشهای که از نوعی بازی مرسوم در بریتانی، نرماندی و پیکاردی بنام «چوله» یا «سوله» در دست است، موید آنست که وجود برخی از انواع فوتبال در انگلستان نتیجه پیروزی نرمانها میباشد.
این نوعهای قدیمی فوتبال، که عادتا بهعنوان فوتبال عامیانه طبقه بندی میگشتهاند، بین تیمهای شهرها و روستاهای همجوار که شامل تعداد نامحدود بازیکن بودهاند بازی میشدهاند. این بازیکنان در میان انبوه جمعیت تلاش در کشیدن مثانه باد کرده خوک به سمت محلهای نشانگذاری شده واقع در دو سر شهر مینمودند (گاهی اوقات نیز بجای محلهای نشانگذاری شده، تیمها سعی میکردند که مثانه باد کرده خوک را بروی بالکن کلیسای حریف شوت کنند).
یک افسانه که میگوید سر منشاء این بازیها در انگلستان دارای قدمتی بیشتر بوده و به مراسم خونین لگد زدن به «سر بریده دان» برمیگردد، بعید بهنظر میرسد که حقیقت داشته باشد. بازیهای شرووتاید در شماری از شهرهای انگلستان هنوز وجود دارند (قسمت زیر را ببینید).
نخستین تعریف فوتبال در انگلستان توسط ویلیام فیتزاستیفن (۱۱۸۳-۱۱۷۴) ارائه گردید. او فعالیتهای جوانان لندن در خلال فستیوال سالیانه سه شنبه مذهبی را مورد توصیف قرار داد.
«پس از صرف ناهار تمام جوانان شهر به دشتهای اطراف میروند تا با توپ بازی کنند. دانش آموزان هر مدرسه توپ خود را دارند؛ کارگران اصناف شهر نیز توپهای خودشان را بهمراه دارند. بزرگترهای شهر، پدران و ثروتمندان سوار بر اسب وارد شده تا مسابقه جوانترها را دیده و خاطرات جوانی خود را زنده کنند: شما میتوانید شاهد انگیزش احساسات درونی آنها در هنگام دیدن بازی و غرق در شادی شدنشان فارغ از دغدغههای بزرگسالی باشید»..
اولین نامهای اطلاق شده به بازی بطور ساده عبارت بودند از «توپ بازی» یا «بازی با توپ». این نامگذاری موید آنست که بازی در آن زمان مستلزم ضربه زدن به توپ نبودهاست. بنابر این همانگونه که توضیح داده شده، ضربه پا بطور مسلم در بازیهای قرن ۱۴ وجود داشتهاند.
در مراسم ۱۳۲۱ بخشایش اویگنون توسط پاپ دوازدهم به ویلیام داسپالدینگ از شودهام اعطا گردید:
"تقدیم به ویلیام داسپالدینگ، حاکم اسکالدهام و بدستور سمپرینگهام. در طول بازی با توپ و هنگامیکه او به توپ ضربه زد، یکی از دوستان او که نام او نیز ویلیام بود جلوی او دوید که با چاقوئی که توسط حاکم حمل میشد خود را بشدت مجروح نمود. بطوریکه پس از شش روز جان خود را از داد. بخشایش اعطاء شد و هیچ توبیخی شامل ویلیام داسپالدینگ که خیلی از مرگ دوست خود اندوهناک بوده و آنطور که دشمنانش میگفتند هراس آن داشت که موضوع به پاپ کشیده شود، نمیگردد.
به همین ترتیب چاسر نیز کنایهای آزار دهنده نسبت به آنچه امروز فوتبال معاصر در انگلستان نامیده میشود، دارد. در داستانهای کانتربری (که بعد از سال ۱۳۸۰ نوشته شد) از این عبارت استفاده شدهاست «رولری زیر پا که کار توپ را انجام میدهد» . در سال ۱۳۶۳ اظهار زیر توسط ادوارد سوم بیان گردید. قابل ذکر است که در زمان حاضر بازی فوتبال در انگلستان کاملاً از بازی هندبال متمایز شدهاست.
«از آن گذشته ما فرمان میدهیم که در برابر بازیهای بی اساسی مانند پرتاب سنگ، چوب و آهن، هندبال، فوتبال، یا هاکی، تعلیم و اجرای جنگ خروسها، مجازات زندان و زیر آفتاب قرار دادن مقرر گردد».
اظهار نظر واضح بعدی راجع به فوتبال در سال ۱۴۰۹ و آن زمان بود که شاه هنری چهارم انگلستان فرمان منع آن را صادر نمود. در سال ۱۴۲۴، شاه جیمز اول انگلستان نیز سعی در منع فوتبال نمود. ولی بهرحال اولین اشاره مستقیم به استفاده از توپ در سال ۱۴۸۶ انجام شد.. همچنین از تاریخ ۱۱ آوریل ۱۴۹۷ حسابی پولی به جیخریداری نماید.. قدیمیترین توپ فوتبال احتمالاً در سال ۱۵۴۰ در اسکاتلند و از جنس چرم و پوست مثانه خوک ساخته شد. (این توپ در سال ۱۹۸۱ در قسمت زیر سقف اتاق ملکه، قلعه استرلینگ کشف شده و هم اکنون در نگارخانه اسمیت در استرلینگ به معرض تماشا گذاشته شدهاست.) بهرحال، نمیتوان بهعنوان قطع و یقین تایید نمود که مورد مصرف این توپ در بازی با پا بودهاست و نظر به سایز کوچک آن، موزه ملی اسکاتلند نظر داده که مورد مصرف آن در بازی مانند تنیس بنام پلوان بودهاست.
یک راهب قرن ۱۵ بازی فوتبال در کانتون ناتینگهام شایر را اینگونه توصیف نمودهاست: «بازیکنان یک توپ بزرگ را به جلو میرانند. اینکار را نه با پرتاب آن در هوا و بلکه با ضربه زدن و چرخاندن آن بروی زمین و نه با دستان بلکه با پا انجام میدهند. این اظهار موید آنست که بازیهای مشخص فوتبال ضربهای، در آن زمان در انگلستان مرسوم بودهاست. با این حال هنوز نمیتوان صد در صد مطمئن بود زیرا این راهب ادامه میدهد که :»میگویم یک بازی به اندازه کافی منفور.... که بندرت بدون باخت، حادثه و یا زیان خود بازیکنان خاتمه مییابد. '
اولین رکورد ثبتی از یک جفت کفش فوتبال مربوط به زمانی است که هنری هشتم در سال ۱۵۲۶، دستور آوردن آن از کمد بزرگ را صادر نمود . بدبختانه این کفشها در حال حاضر وجود ندارند. ولی بهرحال این مورد ثابت میکند که شاه انگلستان به این بازی توجه داشتهاست.
مشهور بودن فوتبال بهعنوان یک بازی خشن در اکثر آثار بعد از قرن ۱۶ انگلستان آورده شدهاست. در سال ۱۵۳۱ سر توماس الیوت این عبارت که مجدداً خطر فوتبال (و همچنین منافع تیر اندازی) را یاد آور میگشت را در «کتابی بنام حاکم» آوردهاست:
"ممکن است برخی از مردان بگویند که در این میانه، که من خیلی زیاد از تیر اندازی تعریف میکنم. چرا رشته هائی مانند بولینگ، کلاشه، پاینز، و کایت را توصیه نمیکنم؟ حقیقتا بدو دلیل آخر که برای اشراف زادگان مهم است، فوتبال چیزی نیست جز خشم و خشونت زیاد؛ جائیکه روش بازی، عناد و عدم کمک به مصدومین است؛ جائیکه مصدوم در سکوتی ابدی باقی میماند. در کلاشه نیروی کمی بکار گرفته میشود. در بولینگ اغلب وقت بسیار زیاد است؛ در حالیکه در ساینوز تلاش زیادی بکار میرود و شراب زیاد نوشیده میشود. در حالیکه اغلب زمان یا کاهش نیرو و چالاکی بازوها همراه است. جائیکه
در تیر اندازی، اگر تیرانداز از قدرت کمان استفاده نکند، هرگز نمیتواند موفق گردد.
اولین اشاره به فوتبال در ایرلند در سال ۱۵۲۷ در اساسنامه گالوی آمده که در آن اجازه بازی فوتبال و تیر اندازی صادر شده ولی «هاکی» و امدش؛ نوعی هاکی پانزده نفره که با توپ کوچک و چوب بازی میشده بهمراه دیگر رشتههای ورزشی منع شدهاند. (اولین مسابقه ثبت شده فوتبال در ایرلند به سال ۱۷۱۲ و بین تیمهای روستا و میث در اسلین بوقوع پیوستهاست.)
در سال ۱۶۲۵ سر رابرت کری در کتاب خود با نام خاطرات معاملات مرزی به یک جلسه با هدف برگزاری بازی فوتبال در کلسو واقع در مرزهای اسکاتلند اشاره میکند که با «تعدی انگلستان خاتمه مییابد». او چنین فوتبالی را بهعنوان «مسابقهای با نهایت خشونت و حوادث وخیم که در درگیریها بوجود میآید، توصیف مینماید»!
کالچیو فیورنتینو (فوتبال فلورانسی=توپ زدن با پای فلورانسی)
در قرن ۱۶، شهر فلورانس با یک بازی که امروزه بنام ""کالچیو استوریکو"" ( توپ زدن با پای تاریخی) شناخته میشود، دوران بین ظهور عیسی و ماه روزه را درشهرپیزا دلا نوور ویا پیزا سانتا کروس جشن گرفت. اشراف جوان شهر لباسهای عای ابریشمی در بر کرده و در یک فرم خشن فوتبال شرکت نمودند. بهعنوان مثال، بازیکنان «کالچیو» میتوانستند از ضربات مشت، شانه و لگد به حریفان خود استفاده کنند. ضربات به قسمت زیر کمربند نیز مجاز بود. ریشه این بازی در آموزش تمرینات نظامی بود.
معروفترین مسابقه در ۱۷ فوریه سال ۱۵۳۰ انجام شد. هنگامیکه سربازان چارلز چهارم، امپراتور مقدس رم فلورانس را محاصره کرده بودند. یک مسابقه «کالچیو» برای نشان دادن مقاومت برگزار گردید. در سال ۱۵۸۰، کانت جیوانی دبرادی دورنیو کتابی با عنوان «دیسکورسو سوپرا گیوسودل کالچیو فیورنتینو» نوشت. که برخی اوقات بهعنوان اولین کتاب منتشر شده قواعد بازی فوتبال شناخته میشود. این بازی در طول زمان ژانویه ۱۷۳۹ تا می۱۹۳۰ یعنی زمان احیای آن بمناسبت ۴۰۰ صدمین سالگرد مسابقه فوق الذکر، بازی نشد. «کالچیو» هنوز بهعنوان جذب گردشگر بازی میشود.
عدم تصویب و تلاش جهت منع بازی فوتبال
تلاشهای بیشماری در جهت ممنوع ساختن مسابقه فوتبال بخصوص از نوع خشن و تفرقه افکن آن صورت گرفتهاست. این تلاشها بخصوص در انگلستان و دیگر بخشهای اروپا در دوران قرون وسطی و اوایل عصر مدرن. در بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۶۶۷ فوتبال بموجب بیش از ۳۰ قانون محلی و سلطنتی در انگلستان ممنوع بود. احتیاج به تکرار مکرر وجود چنین قوانینی نشانه سخت بودن ممنوع نگه داشتن بازیهای مشهور میباشد.
شاه ادوارد دوم آنقدر از بی قانونی فوتبال در لندن آزرده شد که در مورخ ۱۳ آوریل سال ۱۳۱۴ فرمان ممنوعیت آن را صادر نمود: «از آنجائیکه سرو صدای زیاد در شهر بخاطر ضربه زدن به توپهای بزرگ ایجاد میشود و بر اثر آن شیاطین زیادی که خدا آنها را منع کرده برمیخیزند؛ ما به نیابت از شاه، مجازات زندان را برای افرادی که به این بازی مبادرت ورزند، مقدر میسازیم.»
دلایل ممنوعیت از سوی ادوارد سوم در ۱۲ ژوئن سال ۱۳۴۹ کاملاً واضح بودند: فوتبال و دیگر بازیهای سرگرمی باعث عدم توجه عوام الناس به تمرین تیر اندازی که از ملزومات جنگ است، میگردد.
در سال ۱۶۰۸ مقامات محلی شهر منچستر شکایت نمودند که: آنطور که بما گزارش شدهاست، بازی فوتبال...اینجا در منچستر باعث بی نظمی فراوان شدهاست و شیشههای پنجرهها شکسته و باعث گرد آمدن اوباش و افراد بی نظم گردیدهاست.......« در همان سال کلمه فوتبال با حالتی منفی در کلام ویلیام شکسپیر ظاهر شد. در نمایش نامه»شاه لیر«شکسپیر مطلبی به این شرح وجود دارد:»نه ترایپت و نه شما حق بازی فوتبال را ندارید"(پرده اول، صحنه ۴).
شکسپیر همچنین نام این بازی را در نمایش «کمدی اشتباهات» آوردهاست (پرده دوم صحنه ۱):
«آیا من همان مقدار نسبت به تو کامل هستم که تو نسبت بمن، »
«آن بمانند فوتبال است. آیا براستی بمن لگد زدی؟»
«تو واقعا بمن لگد زدی، بنابر این او نیز در اینجا مرا لگد کوب خواهد کرد:»
«اگر من در این راه تاب آورم، آنگاه باید مرا جامهای از چرم در بر نمائی.»
کلمه «اسپارن» در ادبیات بمعنای «لگد زدن و دور انداختن» است، بنابر این نتیجه گرفته میشود که بازی شامل ضربه زدن بازیکنان به توپ بودهاست.
بهرحال بازی لگد پرانی (جائیکه بازیکنان از یک چوب شیار دار جهت بازی با توپ استفاده میکردهاند) که در ایرلند بازی میشدهاست، آنقدر خشن بهنظر میرسیده که مقامات شهر گالوی ترجیح میدادند که مردم فوتبال بازی کنند. در سال ۱۵۲۷ آنها اظهار داشتند «در هیچ زمان مبادرت به بازی لگد پرانی با توپ کوچک با چوب هاکی یا چوب معمولی وهمچنین مبادرت به بازی هندبال بدون دیوار ممنوع و فقط بازی فوتبال مجاز است.»
بهرحال در "کتاب ورزش هاً اثر شاه جیمز به مسیحیان توصیه میشد که هر یکشنبه بعد از ظهر و بعد از مراسم دعا و نیایش فوتبال بازی کنند . این کتاب توسط اسقف مورتن و با راهنمائی
شاه در مورخه ۲۴ می۱۶۱۸ در گرینویچ، مورد تصحیح قرار گرفت. در ابتدا دستور آن بود که متن این کتاب صرفاً در کلیساهای حوزه مانکا شایر خوانده شود. هدف کتاب آرامش بخشیدن به سر سختی پروتستانهای ساده کیش انگلستان در محترم داشتن روز تعطیل یکشنبه بود. زیرا این تنها راه منحرف نمودن اذهان مردم بود.
مدارس عمومی انگلیسی
در حالیکه انواع بازی فوتبال در سراسر بریتانیا بازی میشد، مدارس عمومی (شهریهای) انگلیسی نقش بسیار عمدهای در پیشرفت و خلق فوتبال مدرن (انجمن و فوتبال راگبی) ایفاء نمودند. اولا، شواهد موید آن است که این مدارس در قرن شانزدهم نقش کلیدی در گرفتن خشونت از متن فوتبال داشته و آن را تبدیل به یک ورزش تیمی برنامه ریزی شده نمودند که مناسب بچه مدرسهایها گردید. ثانیا، بسیاری از اشارات (بهعنوان مثال شعر) و متون مربوط به فوتبال توسط افرادی ارائه گشت که در همین مدارس تحصیل نموده و عملاً تمایل به آشکار ساختن شناخت خود نسبت به این ورزش داشتند. و نهایتا، در قرن نوزدهم دانش آموزان / معلمان اولین اشخاصی بودند که به تدوین قواعد رسمی اولین شکل فوتبال مدرن پرداختند تا زمینه انجام این بازی را بین مدارس ایجاد نمایند.
اولین مستندی که نشانگر وجود بازی فوتبال در مدارس انگلیسی مدارس عمومی و امدش؛ و حضور عمده پسران طبقات بالا، متوسط و طبقه متخصص و امدش بود در اثر «عوام الناس» ویلیام هرمن به سال ۱۵۱۹ آورده شده بود. هورمن مدیریت اتون (۶/۱۴۸۵ – ۵/۱۴۹۴) و همچنین وینچستر را بر عهده داشت و کتاب لاتین او شامل یک تست ترجمه با عبارت «ما با یک توپ پر باد بازی میکنیم» میگردید.
ریچارد مالکستر ، دانش آموز سابق کالج اتون و مدیر مدرسه مرچنت تیلورز (۱۵۶۱) و مدرسه سنت پل (۱۵۹۶) بهعنوان «بزرگترین هوادار فوتبال در قرن شانزدهم» معرفی گردیدهاست. . سهم یکتای مالکستر تنها در اشاره به «فوتبال» با نام صحیح انگلیسی آن خلاصه نگشته و بلکه بخاطر فراهم آوردن مستندات اولیه تیم برنامه ریزی شده فوتبال میباشد. مالکستر تایید مینماید که بازی مورد نظرش از طریق تمیز دادن آن با بازیهای انجام شده با دیگر قسمتهای بدن مانند هند بال و آرم بال، خیلی شبیه تر به فوتبال مدرن میباشد. او در کتاب شخصی خود به سال ۱۵۸۱ که به زبان انگلیسی نوشت به فواید زیاد «فوتبال» اشاره کرد. عنوان این کتاب عبارت بود از«وضعیت هائی که در آن شرایط ابتدائی لازم جهت آموزش کودکان مورد مطالعه قرار میگیرند».. او اظهار میدارد که فوتبال دارای اثر مثبت تحصیلی بوده و در تقویت سلامتی و قدرت کودکان موثر است. مباحث مالکستر در خصوص فوتبال، اولین مباحثی بود که در آن از تیم («طرف هاً و»پارتی هاً)، وضعیتها («ایستادن»)، منفعت وجود داور (" قضاوت کننده بین پارتی هاً) و مربی (مدیر آموزش) سخن به میان آمد. مالکستر نوعی بازی را توصیف میکند که برای تیمهای کوچک برنامه ریزی شده تحت نظر یک داور بکار میآید (و بطور خیلی واضح اشاره به این مهم دارد که بازی مورد نظر او از بی نظمی و خشونت فوتبال عامیانه بدور بودهاست): با چنین دیدگاهی شمار کمتری به طرفها و پارتیها تقسیم میشوند، برخورد فیزیکی سخت و خشن و جود ندارد همچنین از هل دادن با شانه و انجام حرکات بی هدف و بربر مانند پرهیز و فقط از فوتبال جهت تقویت بدن و ساقهای پا استفاده میشود. در نتیجه این اشتیاق به ورزش و تعاریف صحیح از بازی مدرن، ریچارد مالکستر بهعنوان پدر فوتبال مدرن شناخته میشود.
سر هنری وتون (متولد ۱۵۶۹) که در دورههای کالج وینچستر شرکت نموده و بعدها رئیس اتون گردید، در یکی از اشعار خویش به فوتبال اشاره نمودهاست:
«آنجائیکه، بقصد انجام فوتبالی محکم، جون به باب یا دوقلوها ضربه میزند» سر هنری وتون، در کنار رودخانه در حال ماهیگیری – شرحی از بهار، ذکر شده در پی. یانگ (۱۹۶۹)، صفحه ۳۲
شواهدی در دست است که بازیهای پیچیده شبیه به انواع مدرن آنها در اوایل قرن ۱۷ در بریتانیا انجام میشدهاند. در سال ۱۶۳۳ آموزگاری از آبردین بنام دیوید ودربرن، چنین مسابقهای را به این شرح توصیف نمودهاست: بیائید زمین خود را انتخاب کنیم. آنهائی که بیرون زمین هستند به داخل بیایند. با پا ضربه بزن تا بتوانیم بازی را شروع کنیم.." اهمیت این اظهارات آن است که نشان میدهد که بازی ضربه زدن به توپ در قرن ۱۷ محدود به مدارس انگلیس نبودهاست.
تعریف دقیق تری از فوتبال در کتاب ورزشهای فرانسیس ویلوگبای در حدود سال ۱۶۶۰ آورده شدهاست , این نظریه خصوصا از این جهت قابل توجهاست که به فوتبال با نام صحیح آن اشاره و برای اولین بار بشرح زیر توضیح ارائه نمودهاست: دروازههای و دیرک خیمه مانند («محوطه بستهای که دو طرف آن باز است. این خروجی را دروازه مینامند») تاکتیکها («قرار دادن بهترین بازیکنان جهت محافظت از دروازه»)، امتیاز بندی («آنهائی که بتوانند برای اولین بار توپ را از دروازه حریف بگذرانند، بهعنوان برنده تلقی میگردند») و روش انتخاب تیمها («بازیکنان از نظر قوای جسمانی و چالاکی بصورت مساوی تقسیم میگردند»). او اولین شخصی بود که قانون فوتبال را توضیح داد: «در اغلب مواقع هنگامی که بازیکنان با هم به توپ رسیده و قصد ضربه زدن به توپ را دارند، احتمال ضربات بی اختیار و شکسته شدن ساق پای آنها متصور است، بنابر این قانونی وجود دارد که بر طبق آن بازکنان مجاز نیستند ضربات را بالاتر از سطح توپ وارد نمایند». نظر او در خصوص خود توپ نیز خیلی آموزندهاست: «آنها یک مثانه محکم خوک را باد کرده و سر آن را با سرعت هر چه تمام تر میبستند. پس آن را در داخل پوست گاو نر انداخته و بسرعت میدوختند». او اضافه میکند: «هرچه ضربه به توپ قوی تر بود، توپ بهتر شوت میشد. آنها گاهی اوقات در داخل آن جیوه قرار میدادند تا از خوابیدن باد آن جلو گیری بعمل آورند». کتاب او همچنین برای اولین بار نقشه یک زمین فوتبال را به تصویر میکشید. دلیل ایجاد ارتباط ویلوگبی بین سیستم مدارس عمومی آن بود که او در مدرسه ساتون کلدفیلد درس خوانده بود و در عین حال دانش آموز دانشگاه کمبریج نیز بود و مکررا به کتابخانه بادلیین دانشگاه آکسفورد نیز رفت و آمد داشتهاست.
اشاره مشخص بعدی به فوتبال در مدارس عمومی را میتوان در اشعار لاتین رابرت ماتیو که فارغ التحصیل وینچستر در طی سالهای ۱۶۴۳ الی ۱۶۴۷ بوده، پیدا نمود. او توصیف میکند که چطور «...ما ممکن است کویتز، یا هندبال، یا بت اند بال، یا فوتبال بازی کنیم؛ این بازیها معصومانه و قانون مند هستند...» آر. ماتیو دکالج سو پوتیوزکالجیاتا شولا ویچامیکا وینتوننسی ترانس. در آر کی کوک، در خصوص کالج وینچستر (مک میلان، ۱۹۱۷) صفحه ۲۱ «ناگ اتوننسز» (۱۷۶۶) اثر تی فرانکلند نیز «زمین فوتبال» در اتون متذکر میشود.
در اوایل قرن ۱۹، (قبل از قانون سال ۱۸۵۰ کارخانه، اکثر طبقه کارگر مردم بریتانیا مجبور بودند که بیش از دوازده ساعت در روز و غالبا شش روز در هفته کار کنند. آنها هیچ زمان و تمایلی برای وقت گذاری جهت ورزش و تفریح در اختیار نداشتند. در آن زمان بسیاری از کودکان نیز جزء نیروی کار محسوب میگشتند. روز عید فوتبال در شاهراه عوام مردم در حال افول بود. از این رو شاگردان مدرسهای که از زیر بار کار طاقت فرسا آزاد بودند تبدیل به مبتکران بازیهای فوتبال برنامه ریزی شده بر اساس قواعد رسمی گردیدند. این بازیها بتدریج تبدیل به بازیهای فوتبال مدرن گردیند که ما امروزه آنها را میشناسیم.
بعدها برخی از مدارس ملی فوتبال را به عنوان وسیله ترغیب حس رقابت و سالم نگه داشتن وضعیت جسمانی دانش آموزان مورد استفاده قرار دادند. هر مدرسه به مقتضی اندازه زمین بازی خود، قواعد مخصوص بخود را تدوین مینمود. قوانین بطور گستردهای از مدرسه به مدرسه متفاوت بودند و این تفاوت با ورود دانش آموزان جدید عمیق تر نیز میگردید. بعد از مدت زمان کوتاهی، دو مکتب فکری در خصوص چگونگی انجام بازی فوتبال بوجود آمدند. برخی از مدارس بازی را ترجیح میدادند که در آن توپ را میتوان حمل نمود (مانند راگبی، مارلبرو و چلتنهام)، در حالیکه مدارس دیگر روش ضربه پا و دریبل کردن توپ را میپسندیدند (مانند روش اتون، هارو، وست مینستر و چارتر هاوس). پارهای از اختلافات در این دو گروه ناشی از شرایط انجام بازی میگردید. در چارتر هاوس و وست مینستر، که هر دو مدرسه در منطقه ممنوعه لندن قرار داشتند، پسران محدود به توپ بازی در مکانهای سرپوشیده که انجام بازی و تحرک لازم آن را سخت مینمود، بودند.
نقل است که یکی از شاگردان مدرسه راگبی بنام ویلیام وب الیس، در سال ۱۸۲۳ با برداشتن توپ و دویدن بسمت دروازه حریف «بشدت قوانین فوتبال در زمان خود را نقض نمود». مشهور است که این عمل سر آغاز رشته فوتبال راگبی بودهاست ولی دلیل محکمی بر اثبات این ادعا وجود نداشته و مورخان معتقدند که این داستان جعلی میباشد. با وجود این در سال ۱۸۴۱ (بنا به برخی روایات ۱۸۴۲)، «دویدن» با توپ از زمانی بهعنوان راگبی پذیرفته شد که یک بازیکن توپ را از روی یک جهش گرفت. او در آفساید قرار نداشته و توپ را نیز پاس نداده بود.
شواهد ایجاد فصل فوتبال در مدارس ملی انگلیس در کتاب «گزیده بنتلی» (۱۸۴۴) آورده شدهاست. .
در یکی از فصول این کتاب بنام «مناظر اتون و مردان اتون»، گردش فصلی ورزش توضیح داده شدهاست:
«پسران خوب کریکت را در تابستان و هاکی را در زمستان بازی میکنند. ولی نوجوانان در تابستان قایقها را بکار انداخته و در زمستان فوتبال بازی میکنند».
باشگاههای فوتبال (و دیگر ورزشهای) مدارس بخش مرکزی حیات مدارس ملی انگلیس در قرن نوزدهم بحساب میآمدند. در آن زمان، چارلز بریستد نویسنده آمریکائی در کتاب «پنج سال در دانشگاه انگلیس» (۱۸۵۲) به روایت زندگی خود در دانشگاه کمبریج در دهه ۱۸۴۰ پرداخت. هنگام بحث در خصوص کالج اتون و مدرسه راگبی (گرفته شده از مکاتبات دانشجویان قبلی) چنین بیان میدارد: «یک پسر به خانهای که به آن تعلق دارد افتخار میکند همانطوریکه یک مرد به کالج خود؛ اگرچه در باشگاههای کریکت و فوتبال، و بطور کلی در مسابقات دویدنی و پریدنی، بازیکن با کل مدرسه رقابت میکند، اما هنوز به باشگاه پاییزی فوتبال تعلق دارد که بیست تا سی پسر را در خانه خود جا دادهاست و بنابر این مسابقات فی مابین این خانهها بمانند مسابقات بین کالجها برگزار میگردد» " از همه مهمتر آنست که این مطلب موید اولین مسابقات برنامه ریزی شده بین تیمهای فوتبال نه در سطح مدارس بلکه بین خود تیم هاست. روشن است که جهت انجام مسابقه بین کالجها نیاز به توافقی روشن بروی اصول و قواعد الزامی بودهاست. این الزام توام با وجود وقت و پول کافی باعث بوجود آمدن و خلق قواعد فوتبال مدرن توسط مردمی شد که دانش آموخته مدارس ملی و دانشگاههای انگلیس گردید. این اظهار همچنین اشاره به ایجاد «فصل فوتبال» در مدارس ملی انگلیس دارد که تا امروز بصورت بلا انقطاع در فصول پاییز ادامه داشتهاست.
شکوفائی حمل و نقل ریلی در بریتانیا در دهه ۱۸۴۰ باعث گردید که مردم قادر شوند که بیشتر و راحتتر از قبل به سفر بپردازند. از این جهت امکان انجام مسابقات ورزشی بین مدارس نیز تسهیل گردید. در حالیکه امکان فهم آسان قواعد محلی ورزشی از طریق بازدید مدارس فراهم بود، امکان بازی فوتبال بین مدارس بدلیل اینکه هر مدرسه از قوانین خود پیروی مینمود، تقریباً غیر ممکن بود.
بنظر میرسد که در طی این مدت، قواعد بازی راگبی مدرسهای لااقل بیش از دیگر بازیهای مدرسهای گسترده گردید. بهعنوان مثال، دو باشگاه که ادعا میشود اولین و / یا قدیمیترین باشگاه فوتبال دنیا هستند، نه از آن جهت که بخشی از مدرسه یا دانشگاه بحساب میآمدند، هر دو در فوتبال راگبی قوی هستند: باشگاه بارنیز که گفته میشود سال تأسیس آن ۱۸۳۹، و باشگاه فوتبال بیمارستان گایز که بر اساس گزارشها در سال ۱۸۴۳ تأسیس گردید. در این رابطه نه تاریخ ونه تنوع بازیهای فوتبال انجام شده سوابق مستندی وجود ندارد، اما به هر حال چنین ادعا هائی اشاره به محبوبیت راگبی قبل از ظهور قواعد مدرن دیگر دارد.
در سال ۱۸۴۵ سه پسر در مدرسه راگبی اقدام به تدوین قانون و سپس اجرای آن در مدرسه نمودند. این قواعد اولین سری قواعد (یا کدهای) مکتوب هر نوع فوتبال بحساب میآیند . این امر در نهایت به گسترش بازی راگبی منجر گردید.
پیشرفتهای دیگر در دهه ۱۸۵۰
توجه روز افزون و پیشرفت انواع بازیهای فوتبال انگلیسی، در سال ۱۸۵۱ زمانیکه ریچارد لیندن و ویلیام گیلبرت که هر دو تولید کننده کفش و چکمه راگبی بودند، در نمایشگاه بزرگ لندن اقدام به نمایش توپهای گرد و بیضی شکل نمودند، نشان داده شد. ریچارد لیندن بخاطر ابتکار تولید «توپ قابل ارتجاع کیسهای» و «پمپ دستی برنجی» به دریافت مدال نائل گردید.
باشگاه فوتبال دانشگاه دوبلین و امدش؛ که در کالج ترینیتی دوبلین در سال ۱۸۵۴ بوجود آمد و بعدها بهعنوان پایگاه بازی مدرسهای راگبی مشهور گردید؛ بطور اختلاف بر انگیز بهعنوان قدیمیترین باشگاه فوتبال جهان در هر نوع قانون و قاعده ورزشی شناخته میشود.
در اواخر دهه ۱۸۵۰، بسیاری از باشگاهها جهت انجام انواع بازی فوتبال در کشورهای انگلیسی زبان شکل گرفتند.
باشگاه فوتبال شفیلد که توسط دو نفر از دانش آموزان سابق مدرسه هارو بنامهای ناتانیل کرسویک. ویلیام پرست در سال ۱۸۵۷ بنیان گذاری شد بعدها بهعنوان قدیمی ترین باشگاه انجمن فوتبال (ساکر) معروف گردید. بهرحال، این باشگاه در ابتدا بازی را با قواعد خود یعنی قواعد شفیلد انجام میداد. البته برخی شباهت هائی با قوانین کمبریج بچشم میخورد ولی به بازیکنان اجازه داده میشد که به توپ با دست «ضربه» زده و آن را پرتاب نمایند. همچنین به هیچ عنوان قاعده آفساید نیز وجود نداشته و بنابر این بازیکنان مهاجم مجاز به قرار گرفتن دائم در کنار دروازه حریف بودند. این قانون توسط شماری از باشگاههای منطقه بکار گرفته شده و در سال ۱۸۶۷، باشگاه انجمن شفیلد بوجود آمد تا برنامه ریز کاپ یودان و یا اولین مسابقه تورنمنت فوتبال جهان باشد.
قانون شفیلد تا سال ۱۸۷۷ یعنی پس از افشای مکاتبات شدید استوارت جی اسمیت (کاپیتان انجمن منچستر اف. سی.) دبلیو. اس. بامبریج (کالج مارلبرو) در فیلد وجود داشت. در این سال تصمیم گرفته شد که بازی ضرب پا تحت مقررات واحد انجام داده شود. قوانین اف ای عناصری از بازی شفیلد را بکار میگرفت.
در سال ۱۸۶۲ یک مرد انگلیسی بنام آقای لیندان پس از آنکه خانم لیندان بر اثر باد کردن بیش از اندازه کیسه مثانه خوک به بیماری ریوی دچار گشت، موفق به ساخت اولین توپ لاستیکی قابل ارتجاع شد. ظهور این توپها باعث ایجاد یک شکلی در اندازه توپها شده و از طرفی کیسه لاستیکی باعث محکم و گرد شدن توپ میشد. بهرحال نظر به اینکه سطح خارجی آنها از چرم ساخته شده بود، در هنگام خیس شدن خیلی سنگین میشد. در سال ۱۸۷۲ انجمن انگلیسی فوتبال بطور رسمی در کتاب قانون خود اعلام نمود که توپ میبایست «کروی بوده و محیط آن ۲۷ تا ۲۸ اینچ باشد» (۶/۶۸ تا ۱/۷۱ سانتی متر). این استانداردها هنوز هم توسط فیفا رعایت میگردند.
انجمن فوتبال
در سالهای اولیه دهه ۱۸۶۰، تلاشهای فزایندهای در انگلستان در جهت یکسان سازی و تطبیق انواع بازیهای عمومی مدرسهای صورت گرفت. در سال ۱۸۶۲، جی. سی. ترینگ، یکی از نیروهای پیشرانه قوانین اولیه کمبریج مدیر مدرسه آپینگهام بود. او اقدام به تدوین قواعد مخصوص خود که آن را «سادهترین بازی» میخواند، نمود. (این قوانین همچنین بهعنوان قوانین آپینگهام شناخته میشوند). در ابتدای اکتبر ۱۸۶۳ نسخه بازبینی شده دیگری از قوانین کمبریج توسط هفت نفر از کمیته نمایندگان دانش آموختگان سابق مدارس هارو، شروزبوری، اتون، راگبی، مارلبرو و وست مینستر تدوین گردید.
در شامگاه روز ۲۶ اکتبر سال ۱۸۶۳ نمایندگان چندین باشگاه فوتبال در منطقه بزرگ لندن در ناحیه فری میسون تاورن در خیابان ملکه اعظم با هم ملاقات کردند. این اولین جلسه انجمن فوتبال (اف ای) بود. این اولین سازمان رسمی فوتبال جهان بود. مدرسه چارترهاوس اولین سازمانی بود که دعوت را پذیرفت. نتیجه این جلسه صدور دعوتنامه از نمایندگان مدارس عمومی به جهت شرکت در این انجمن بود. بجز مدرسه ترینگ شهر آپینگهام، بیشتر مدارس از شرکت سرباز زدند. در جمع از اکتبر تا دسامبر ۱۸۶۳ شش جلسه اف ای برگزار گردید. پس از سومین جلسه، یک پیش نویس از قواعد توسط اف ای صادر شد. بهرحال، در آغاز جلسه چهارم، توجه حاضران به قوانین شفیلد و قواعد جدیدالانتشار سال ۱۸۶۳ کمبریج جلب شد. قواعد کمبریج در دو قسمت عمده با پیش نویس اف ای متفاوت بود؛ این دو قسمت عبارت بود از «دویدن (حمل) با توپ» و «ضربه زدن» (لگد زدن به ساق پای حریف). دو قانون مناقشه برانگیز اف ای بشرح زیر است:
«پنج. یک بازیکن توپ را صحیح مهار کرده و یا توپ را در اولین سعی مهار کند، میتواند با توپ بسوی دروازه حریف بدود؛ ولی در صورت امتیاز حریف، اجازه دویدن نخواهد داشت.»
«چهار: اگر هر یک از بازیکنان با توپ بسوی دروازه حریف بدود، بازیکنان طرف مقابل آزاد هستند تا جلوی او را گرفته، او را گرفته، با او بدود و یا به او ضربه بزند، و یا توپ را از او بگیرد، ولی هیچ بازیکنی نباید در یک زمان همدیگر را گرفته و بهم ضربه وارد نمایند.»
در جلسه پنجم حرکتی در جهت حذف این دو قاعده از قوانین اف ای شکل گرفته و پیشنهاد گردید. اکثر نمایندگان موافق بودند ولی شخصی بنام اف. دبلیو. کمپبل از بلاک هیس بشدت مخالفت نمود. او میگفت، «فوتبال حقیقی در ضربه زدن خلاصهٔ گردد». با این حال این حرکت تصویب گردید و ام دش؛ در پایان جلسه و ام دش؛ استفان ویلیز و کمپبل باشگاههای خود را از عضویت اف ای خارج شاختند. پس از برگزاری آخرین جلسه در مورخه ۸ دسامبر کمیته اف ای اقدام به انتشار «قوانین فوتبال» بهعنوان اولین سری قوانین جامع بازی که بعدها بنام انجمن فوتبال شناخته شد، نمود. (بعدها در برخی کشورها بهعنوان ساکر نامیده شد).
این قوانین اولیه اف ای هنوز شامل اجزائی است که دیگر بهعنوان اجزاء انجمن فوتبال بحساب نیامده ولی در بازیهای دیگر قابل رویت هستند: بهعنوان مثال، یک بازیکن میتواند مهار کرده و یک امتیاز طلب نماید که به او اجازه یک ضربه آزاد را خواهد داد، و اگر بازیکن در پشت دروازه حریف با توپ تماس داشته باشد، تیمش اجازه یک ضربه آزاد بسمت دروازه را از ۱۵ یادری جلوی دروازه خواهد یافت.
آب
آب تنها مادهای است که کمبود یا فقدان آن تهدید جدی برای سلامتی است. بخصوص در فعالیتهای ورزشی فقدان آب و یا کمبود آب سبب خستگی زودرس ورزشکار میشود. نقش آب برای فعالیت قلب و عروق، متابولیسم مواد مغذی، سیستم تنظیمی حرارت بدن و همچنین دفع مواد زاید حاصل از متابولیسم سلولی است.
از طرف دیگر انتقال آب از داخل به خارج از سلول و بالعکس متضمن جابجایی یونهای سدیم، پتاسیم، کلرومنیزم است. هر چند که عرق یک ترکیب هیپوتونیک (رقیق) است و غلظت سدیم، پتاسیم و کلر در عرق کمتر از خون است، ولیکن در فعالیتهای طولانی مدت تعریق زیاد سبب افزایش غلظت خون و در نتیجه خستگی و عدم توان ورزشی میشود. مصرف نوشیدنیها و ترکیب آن در فعالیتهای ورزشی به عواملی مثل حرارت محیط، رطوبت محیط، خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی فرد و شدت و مدت ورزش بستگی دارد.
بطورکلی توصیه میشود قبل از مسابقات ورزشی حدود ۵۰۰-۴۰۰ سی سی از نوشیدنیهای مختلف که حاوی گلوکز است، استفاده شود و گاهی اوقات کمی الکترولیت به این نوشیدنیها اضافه شود.
مواد معدنی
در حین فعالیتهای ورزشی نیاز به مصرف بسیاری از مواد معدنی در ورزشکاران افزایش مییابد. به عنوان مثال نیاز به کلسیم در ورزشکاران زیادتر میشود زیرا کلسیم در افزایش دانسیته استخوانی، از بین رفتن استرسهای ناشی از ورزش و افزایش توان ورزشی نقش بسزایی ایفاد میکند. نیاز به منیزیم افزایش مییابد زیرا منیزیم در متابولیسم مواد مغذی و تولید انرژی شرکت میکند. نیاز به فسفر افزایش مییابد بدلیل اینکه فسفر در تنظیم انرژی بصورت ATP، تعادل اسید و باز و در نتیجه افزایش توان ورزشی مؤثر است.
نیاز به «روی» افزایش مییابد زیرا روی جزء ساختمانی بسیاری از آنزیمهایی است که در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند و همچنین به همراه مس و آهن در سنتز هموگلوبین و خونسازی شرکت میکند. نیاز به مصرف مس به دلیل نقشی که در بالا بردن درصد جذب آهن، سنتزمیلین و فسفر لیپیدها، استحکام بافت پیوندی و همین طور آزادسازی انرژی از مواد مغذی دارد افزایش مییابد. و بالاخره نیاز به آهن بدلیل نقشی که آهن در انتقال اکسیژن به صورت هموگلوبین و میوگلوبین و خونسازی دارد بیشتر میشود. بنابراین مواد معدنی در تأمین سلامت ورزشکاران از جایگاه ویژهای برخوردار هستند.
ویتامینها
مصرف ویتامینها باید در ورزشکاران جهت افزایش توان ورزشی و کاهش خستگی ناشی از ورزش افزایش یابد. این گروه از مواد مغذی هرچند نقش انرژیزایی ندارند و لیکن به صورت کوآنزیم در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند. به عنوان مثال ویتامینهای B2،B1،B3 همگی برای انرژیزایی نقش مهمی دارند. مصرف ویتامین B6 باید در بدن سازان بیشتر شود چون این ویتامین نقش مهمی در سنتز پروتیینها بر عهده دارد. کمبود ویتامین B۱۲ و اسید فولیک در ورزشکاران گیاهخوار که برای چند سال این رژیم را داشتهاند شایع است و مصرف مکمل برای این گروه توصیه میشود.
در فعالیتهای ورزشی نیاز به ویتامینهای E، A و C نیز بدلیل نقش آنتی اکسیدانی که دارند افزایش مییابد، زیرا در نتیجه ورزش فرایند اکسیداتیو (ورزشهایی که در آن اکسیژن زیادی مصرف میشود) در عضله افزایش مییابد و منجر به افزایش تولید پراکسیدهای چربی و رادیکالهای آزاد میگردد. نتایج مطالعاتی که روی ورزشکاران صورت گرفته نشان میدهد که مصرف این سه ویتامین برای مدت ۳ تا ۴ هفته از طریق برنامه غذایی سبب کاهش میزان آنزیمهای کراتین فسفوکیناز (CRK) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) میگردد که کاهش این دو آنزیم سبب افزایش توان ورزشی میشود.
فعالان
به مرور زمان شرکتهای مختلف در سطح کشور به منظور همسانسازی سطح استادیومها و اماکن ورزشی با استانداردهای بینالمللی شروع به فعالیت نمودند. شرکت سپید گستر الوند نیز در طی سالهای گذشته بسیاری از اماکان ورزشی را تجهیز نموده است. از جمله استادیوم مسجد سلیمان که با بهترین کیفیت و متناسب با استانداردهای روز دنیا راهاندازی شده است.
هنگامی که آپارتاید رویه سیاسی آفریقای جنوبی بود بسیاری از افراد ورزشکار بخاطر خواست وجدان خود در رقابتهای ورزشی در آنجا حاضر نمیشدند. بعضی این رویه را مشارکت موثری در فروپاشی و اضمحلال آپارتاید در آن منطقه میدانند و بعضی فکر میکنند که این کار عمر آن رویه را طولانی کرده و تاثیرهای بدی بجا گذاشتهاست.
در تاریخ ایرلند ورزشهای ایرلندی محلی به ناسیونالیسم فرهنگی مربوط شدهاند. تا نیمه قرن بیستم میلادی یک شخص میتوانست از شرکت در بازی فوتبال ایرلندی، هاکی یا ورزشهای دیگری که توسط انجمن ورزشکاران ایرلندی قبول شده بودند به دلیل شرکت در فوتبال یا بازی دیگرحمایت شده از طرف بریتانیای کبیر از بازی در تیمهای محلی محروم شود. تا زمان اخیر GAA به محروم سازی در بازی فوتبال و]]اتحادیه راچبی [[در بازیهای محلی ایرلندی ادامه میداد. این محروم سازی هنوز اعمال میشود، اما برای بازی فوتبال و راچبی که در پارک کروک بازی میشود تا زمانی که جاده لانسداو تعمیر میشود، اجازه داده شدهاست. تا زمان اخیر تحت قانون ۲۱ از GAA اعضای نیروهای امنیتی انگلستان و اعضای اعضای خانواده سلطنتی انگلستان از بازی در تیمهای ایرلندی محروم بودند اما، توافق نامه روز جمعه خوب در سال ۱۹۹۸ به واقعه این محروم سازی پایان داد.
ناسیونالیسم اغلب شواهدی عمومی برای ایجاد خشوند در ورزشها یا در گزارش افرادی است که در تیمهای ملی رقابت میکنند یا نکته پردازان و حضاری که میتوانند یک مشاهده پارتیزانی نشان دهند میباشد. این گرایشها بر خلاف اصول بنیادی خود ورزشها است که آن را بخاطر خودش و لذت بردن از شرکت در آن جالب میداند، است.
ورزشها وابستگیها و ارتباطات بسیاری با هنر دارند. اسکیت روی یخ و تای چی، برای مثال ورزشهایی هستند که با نمایشهای هنری در اساس خود نزدیک میباشند. : تماشای این فعالیتها با تجربه تماشای رقص باله نزدیک و یکسان است. بطور مشابه، فعالیتهای دیگری هستند که وجوه ورزشی و هنری در عمل و اجرای خود شامل میباشند، مانند عملیات هنری، ژیمناستیک هنری، بدن سازی، پارکور، یوگا، بوسابول، پرش با اسبو غیره. شاید بهترین مثال گاوبازی است که در اسپانیا در صفحات هنری روزنامهها گزارش میشود.
این حقیقت که هنر خیلی به ورزشها نزدیک است بطوریکه در بعضی وضعیتها محتملا با طبیعت ورزشها ارتباط دارند. تعریف «ورزش» که در بالا ذکر شده این عقیده را توسعه داده که یک فعالیت که اجرا و عمل میشود فقط برای منظورهای عمومی و معمولی نمیباشد، برای مثال، اجرای آنها برای احراز موقعیتها نیست، اما اجرای آنها بخاطر خودشان و به روشی که بهتر میتوانند اجرا شوند، میباشد.
این مورد خیلی مشابه به مشاهده عمومی و همگانی از ارزشهای تجلیل هنری است که به عنوان بعضی چیزهای گفته شده در بالا با ارزشهای عملکردی جدی از استفاده معمولی ازموارد نتیجه میشود. بنابراین یک تجلیل از ارزشهای هنری یک اتومبیل خوش شانس است که فقط مسیر Aتا B را طی نمیکند بلکه ما را از استفاده از آن شاد و خوشحال وآماده میکند و روحیه شاد و شادابی میبخشد.
به همان طریق یک قابلیت ورزشی مانند پرش فقط ما را برای استفاده از روشهای مناسب برای پرش و اجتناب از موانع یا گذشتن از روی رودخانهها خوشحال و راضی نمیکند.. آن ما را بخاطر توانایی، مهارت و سبکی که نشان داده میشود خوشحال و شاد میکند.
هنر و ورزش احتمالا در زمان یونان باستان هنگامی که ژیمناستیک و سالیستنیک با تجلیل و تحسین از خدایان و تقدیر از زیبایی و هنر بدنسازی، شجاعان و کوههای آرت که توسط شرکت کنندگان نمایش داده میشدند، بطور واضحی ارتباط داده شدهاند. واژه مدرن «هنر» به عنوان مهارت به این مورد آرت در یونان باستان مربوط میشود. نزدیکی هنر وورزش در این زمانها در طبیعت بازیهای المپیک نشان داده شدهاست، همانطور که ما دیدهایم، جشنهایی از فعالیتهای ورزشی و هنری، شعر خوانی، مجسمه سازی و آرشیتکت میباشند.
فناوری
فناوری نقش مهمی در ورزشها دارد که به سلامت یک ورزشکار، تکنیکهای یک ورزشکار یا ویژگیهای تجهیزاتی که از آنها استفاده میکند، مربوط میشود.
تجهیزات— چون ورزشها بطور رقابتی رشد یافتهاند، احتیاج برای تجهیزات بهتر افزایش یافتهاست. کلوبهای گلف، راکتهای بیس بال، توپهای فوتبال، اسکیتهای هاکی، و تجهیزات دیگر بطور قابل ملاحظهای با اعمال فناوری جدید عوض شدهاند.
بهداشت و سلامتی— از چگونگی تغذیه تا معالجه زخمیها، که به اطلاعات در مورد بدن انسان در آن زمانها بستگی داشته، یک حالت و خصوصیات ورزشکار بالقوه افزایش یافتهاست. حالا ورزشکارها قادر هستند که تا سنین بالاتری بازی کنند، بسرعت زخمهای خود را مداوا کنند، و بیشتر و بهتر از ورزشکاران نسلهای قبلی آموز دستورالعملها— فناوری پیشرفته فرصتهای جدیدی برای تحقیق در مورد ورزشها بوجود آوردهاست. حالا امکان آنالیز جنبههای ورزشها که قبلاً خارج از درک وفهم بودند، امکان پذیر است. با امکان ضبط حرکات برای ثبت حرکات ورزشکار، یا استفاده از یک کامپیوتر پیشرفته برای نمایش سناریوی مدل فیزیکی، بطور فزایندهای توانایی ورزشکاران را در مورد درک آنچه که آنها انجام میدهند و چگونه میتوانند این اعمال خود را بهبود بخشند فراهم شدهاست.
اثرات ورزش در روح آدمی:
پیشگیری از افسردگی و بالا بردن روحیهٔ عمومی فرد
در میانهٔ انجام فعالیت بدنی، تولید یک مادهٔ شیمیایی از بدن به نام «سروتونین» بیشتر میشود. کاهش سرتونین در بدن با افسردگی مرتبط است و داروهای ضد افسردگی نیز در جهت افزایش این ماده در بدن عمل میکنند. بنابراین در میان افرادی که به طور مرتب ورزش میکنند، به ندرت میتوان شخص افسردهای یافت.
از طرفی با ورزش کردن، تولید «اندورفین» و «اپی نفرین» و «سیتوکینها» نیز افزایش مییابد و این مواد به طور طبیعی باعث بالا بردن سطح هوشیاری و روحیهٔ عمومی فرد شده و احساس انرژی و شادابی بیشتری برای انجام کارهای روزمرهٔ زندگی به شخص ورزشکار اعطا میکنند.
تأثیر ورزش در زندگی خانوادگی و اجتماعی و در شغل افراد:
مسلماً یک شخص ورزشکار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه بر داشتن اندامی متناسب از روحیهٔ بالا و شادابی نیز برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات وی را در زندگی روزمره، چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین میکند.
کارفرمایان در بکار گیری افراد، این معیارهای مهم را در نظر خواهند گرفت. بنابراین یک شخص سالم و تندرست، از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کم تحرک برخوردار خواهد بود.
۳- پیشگیری از ابتلا به آلودگیهای اجتماعی
یک فرد سالم و ورزشکار، ناخودآگاه از سیگار دوری میکند، چون در مییابد با ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ولی سیگار یا مواد مخدر به وضوح انرژی وی را کم و او را ضعیف تر میکند. بنابراین خود به خود برای پیشرفت در امور ورزشی خویش و برای انجام تمرینات، از این مواد دوری میجوید.
از سوی دیگر، در یک محیط ورزشی سالم کمتر میتوان از این گونه افراد و آلودگیها اثری یافت و احتمال ابتلای چنین افرادی به آلودگیهای اجتماعی بسیار پایین است و به دلیل روحیهٔ ورزشی از بسیاری ناهنجاریهای دیگر اجتماعی، که با خلق و خوی ورزشکاری همخوانی ندارد، پرهیز میکنند.
۴- تقویت عملکرد ذهن در یادگیری و هماهنگی
تعریف ورزش تنها در افزایش فعالیت جسمانی خلاصه نمیشود. بسیاری از ورزشهای امروزی نظیر پینگ پنگ، اسکیت، اسکی، بسکتبال، شنا و... حرفهای هستند و نیاز به یادگیری و حتی مربی مجرب دارند و کار فکری زیادی را نیز میطلبند. بنابراین ورزشهای امروزی تنها یک فعالیت جسمی ساده نیستند، بلکه تواناییهای پیچیدهٔ مغز را در کارهای گوناگون از جمله هماهنگی، چالاکی، درست عمل کردن و درست تصمیم گرفتن بهبود میبخشد. به گونهای که در یک شخص غیر ورزشکار این تواناییهای مغز، خاموش میماند و کم کم ذهن تنبل و سست میشود درنتیجه این گونه افراد، بیشتر ترجیح میدهند در گوشهای بنشینند و در فکر فرو روند!
به طور کلی میتوان گفت ورزش در کلیهٔ اجزای جسم و ذهن بدن و در کلیهٔ مراحل زندگی انسان تأثیر غیرقابل انکار و به سزایی دارد.
آب تنها مادهای است که کمبود یا فقدان آن تهدید جدی برای سلامتی است. بخصوص در فعالیتهای ورزشی فقدان آب و یا کمبود آب سبب خستگی زودرس ورزشکار میشود. نقش آب برای فعالیت قلب و عروق، متابولیسم مواد مغذی، سیستم تنظیمی حرارت بدن و همچنین دفع مواد زاید حاصل از متابولیسم سلولی است.
از طرف دیگر انتقال آب از داخل به خارج از سلول و بالعکس متضمن جابجایی یونهای سدیم، پتاسیم، کلرومنیزم است. هر چند که عرق یک ترکیب هیپوتونیک (رقیق) است و غلظت سدیم، پتاسیم و کلر در عرق کمتر از خون است، ولیکن در فعالیتهای طولانی مدت تعریق زیاد سبب افزایش غلظت خون و در نتیجه خستگی و عدم توان ورزشی میشود. مصرف نوشیدنیها و ترکیب آن در فعالیتهای ورزشی به عواملی مثل حرارت محیط، رطوبت محیط، خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی فرد و شدت و مدت ورزش بستگی دارد.
بطورکلی توصیه میشود قبل از مسابقات ورزشی حدود ۵۰۰-۴۰۰ سی سی از نوشیدنیهای مختلف که حاوی گلوکز است، استفاده شود و گاهی اوقات کمی الکترولیت به این نوشیدنیها اضافه شود.
مواد معدنی
در حین فعالیتهای ورزشی نیاز به مصرف بسیاری از مواد معدنی در ورزشکاران افزایش مییابد. به عنوان مثال نیاز به کلسیم در ورزشکاران زیادتر میشود زیرا کلسیم در افزایش دانسیته استخوانی، از بین رفتن استرسهای ناشی از ورزش و افزایش توان ورزشی نقش بسزایی ایفاد میکند. نیاز به منیزیم افزایش مییابد زیرا منیزیم در متابولیسم مواد مغذی و تولید انرژی شرکت میکند. نیاز به فسفر افزایش مییابد بدلیل اینکه فسفر در تنظیم انرژی بصورت ATP، تعادل اسید و باز و در نتیجه افزایش توان ورزشی مؤثر است.
نیاز به «روی» افزایش مییابد زیرا روی جزء ساختمانی بسیاری از آنزیمهایی است که در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند و همچنین به همراه مس و آهن در سنتز هموگلوبین و خونسازی شرکت میکند. نیاز به مصرف مس به دلیل نقشی که در بالا بردن درصد جذب آهن، سنتزمیلین و فسفر لیپیدها، استحکام بافت پیوندی و همین طور آزادسازی انرژی از مواد مغذی دارد افزایش مییابد. و بالاخره نیاز به آهن بدلیل نقشی که آهن در انتقال اکسیژن به صورت هموگلوبین و میوگلوبین و خونسازی دارد بیشتر میشود. بنابراین مواد معدنی در تأمین سلامت ورزشکاران از جایگاه ویژهای برخوردار هستند.
ویتامینها
مصرف ویتامینها باید در ورزشکاران جهت افزایش توان ورزشی و کاهش خستگی ناشی از ورزش افزایش یابد. این گروه از مواد مغذی هرچند نقش انرژیزایی ندارند و لیکن به صورت کوآنزیم در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند. به عنوان مثال ویتامینهای B2،B1،B3 همگی برای انرژیزایی نقش مهمی دارند. مصرف ویتامین B6 باید در بدن سازان بیشتر شود چون این ویتامین نقش مهمی در سنتز پروتیینها بر عهده دارد. کمبود ویتامین B۱۲ و اسید فولیک در ورزشکاران گیاهخوار که برای چند سال این رژیم را داشتهاند شایع است و مصرف مکمل برای این گروه توصیه میشود.
در فعالیتهای ورزشی نیاز به ویتامینهای E، A و C نیز بدلیل نقش آنتی اکسیدانی که دارند افزایش مییابد، زیرا در نتیجه ورزش فرایند اکسیداتیو (ورزشهایی که در آن اکسیژن زیادی مصرف میشود) در عضله افزایش مییابد و منجر به افزایش تولید پراکسیدهای چربی و رادیکالهای آزاد میگردد. نتایج مطالعاتی که روی ورزشکاران صورت گرفته نشان میدهد که مصرف این سه ویتامین برای مدت ۳ تا ۴ هفته از طریق برنامه غذایی سبب کاهش میزان آنزیمهای کراتین فسفوکیناز (CRK) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) میگردد که کاهش این دو آنزیم سبب افزایش توان ورزشی میشود.
فعالان
به مرور زمان شرکتهای مختلف در سطح کشور به منظور همسانسازی سطح استادیومها و اماکن ورزشی با استانداردهای بینالمللی شروع به فعالیت نمودند. شرکت سپید گستر الوند نیز در طی سالهای گذشته بسیاری از اماکان ورزشی را تجهیز نموده است. از جمله استادیوم مسجد سلیمان که با بهترین کیفیت و متناسب با استانداردهای روز دنیا راهاندازی شده است.
هنگامی که آپارتاید رویه سیاسی آفریقای جنوبی بود بسیاری از افراد ورزشکار بخاطر خواست وجدان خود در رقابتهای ورزشی در آنجا حاضر نمیشدند. بعضی این رویه را مشارکت موثری در فروپاشی و اضمحلال آپارتاید در آن منطقه میدانند و بعضی فکر میکنند که این کار عمر آن رویه را طولانی کرده و تاثیرهای بدی بجا گذاشتهاست.
در تاریخ ایرلند ورزشهای ایرلندی محلی به ناسیونالیسم فرهنگی مربوط شدهاند. تا نیمه قرن بیستم میلادی یک شخص میتوانست از شرکت در بازی فوتبال ایرلندی، هاکی یا ورزشهای دیگری که توسط انجمن ورزشکاران ایرلندی قبول شده بودند به دلیل شرکت در فوتبال یا بازی دیگرحمایت شده از طرف بریتانیای کبیر از بازی در تیمهای محلی محروم شود. تا زمان اخیر GAA به محروم سازی در بازی فوتبال و]]اتحادیه راچبی [[در بازیهای محلی ایرلندی ادامه میداد. این محروم سازی هنوز اعمال میشود، اما برای بازی فوتبال و راچبی که در پارک کروک بازی میشود تا زمانی که جاده لانسداو تعمیر میشود، اجازه داده شدهاست. تا زمان اخیر تحت قانون ۲۱ از GAA اعضای نیروهای امنیتی انگلستان و اعضای اعضای خانواده سلطنتی انگلستان از بازی در تیمهای ایرلندی محروم بودند اما، توافق نامه روز جمعه خوب در سال ۱۹۹۸ به واقعه این محروم سازی پایان داد.
ناسیونالیسم اغلب شواهدی عمومی برای ایجاد خشوند در ورزشها یا در گزارش افرادی است که در تیمهای ملی رقابت میکنند یا نکته پردازان و حضاری که میتوانند یک مشاهده پارتیزانی نشان دهند میباشد. این گرایشها بر خلاف اصول بنیادی خود ورزشها است که آن را بخاطر خودش و لذت بردن از شرکت در آن جالب میداند، است.
ورزشها وابستگیها و ارتباطات بسیاری با هنر دارند. اسکیت روی یخ و تای چی، برای مثال ورزشهایی هستند که با نمایشهای هنری در اساس خود نزدیک میباشند. : تماشای این فعالیتها با تجربه تماشای رقص باله نزدیک و یکسان است. بطور مشابه، فعالیتهای دیگری هستند که وجوه ورزشی و هنری در عمل و اجرای خود شامل میباشند، مانند عملیات هنری، ژیمناستیک هنری، بدن سازی، پارکور، یوگا، بوسابول، پرش با اسبو غیره. شاید بهترین مثال گاوبازی است که در اسپانیا در صفحات هنری روزنامهها گزارش میشود.
این حقیقت که هنر خیلی به ورزشها نزدیک است بطوریکه در بعضی وضعیتها محتملا با طبیعت ورزشها ارتباط دارند. تعریف «ورزش» که در بالا ذکر شده این عقیده را توسعه داده که یک فعالیت که اجرا و عمل میشود فقط برای منظورهای عمومی و معمولی نمیباشد، برای مثال، اجرای آنها برای احراز موقعیتها نیست، اما اجرای آنها بخاطر خودشان و به روشی که بهتر میتوانند اجرا شوند، میباشد.
این مورد خیلی مشابه به مشاهده عمومی و همگانی از ارزشهای تجلیل هنری است که به عنوان بعضی چیزهای گفته شده در بالا با ارزشهای عملکردی جدی از استفاده معمولی ازموارد نتیجه میشود. بنابراین یک تجلیل از ارزشهای هنری یک اتومبیل خوش شانس است که فقط مسیر Aتا B را طی نمیکند بلکه ما را از استفاده از آن شاد و خوشحال وآماده میکند و روحیه شاد و شادابی میبخشد.
به همان طریق یک قابلیت ورزشی مانند پرش فقط ما را برای استفاده از روشهای مناسب برای پرش و اجتناب از موانع یا گذشتن از روی رودخانهها خوشحال و راضی نمیکند.. آن ما را بخاطر توانایی، مهارت و سبکی که نشان داده میشود خوشحال و شاد میکند.
هنر و ورزش احتمالا در زمان یونان باستان هنگامی که ژیمناستیک و سالیستنیک با تجلیل و تحسین از خدایان و تقدیر از زیبایی و هنر بدنسازی، شجاعان و کوههای آرت که توسط شرکت کنندگان نمایش داده میشدند، بطور واضحی ارتباط داده شدهاند. واژه مدرن «هنر» به عنوان مهارت به این مورد آرت در یونان باستان مربوط میشود. نزدیکی هنر وورزش در این زمانها در طبیعت بازیهای المپیک نشان داده شدهاست، همانطور که ما دیدهایم، جشنهایی از فعالیتهای ورزشی و هنری، شعر خوانی، مجسمه سازی و آرشیتکت میباشند.
فناوری
فناوری نقش مهمی در ورزشها دارد که به سلامت یک ورزشکار، تکنیکهای یک ورزشکار یا ویژگیهای تجهیزاتی که از آنها استفاده میکند، مربوط میشود.
تجهیزات— چون ورزشها بطور رقابتی رشد یافتهاند، احتیاج برای تجهیزات بهتر افزایش یافتهاست. کلوبهای گلف، راکتهای بیس بال، توپهای فوتبال، اسکیتهای هاکی، و تجهیزات دیگر بطور قابل ملاحظهای با اعمال فناوری جدید عوض شدهاند.
بهداشت و سلامتی— از چگونگی تغذیه تا معالجه زخمیها، که به اطلاعات در مورد بدن انسان در آن زمانها بستگی داشته، یک حالت و خصوصیات ورزشکار بالقوه افزایش یافتهاست. حالا ورزشکارها قادر هستند که تا سنین بالاتری بازی کنند، بسرعت زخمهای خود را مداوا کنند، و بیشتر و بهتر از ورزشکاران نسلهای قبلی آموز دستورالعملها— فناوری پیشرفته فرصتهای جدیدی برای تحقیق در مورد ورزشها بوجود آوردهاست. حالا امکان آنالیز جنبههای ورزشها که قبلاً خارج از درک وفهم بودند، امکان پذیر است. با امکان ضبط حرکات برای ثبت حرکات ورزشکار، یا استفاده از یک کامپیوتر پیشرفته برای نمایش سناریوی مدل فیزیکی، بطور فزایندهای توانایی ورزشکاران را در مورد درک آنچه که آنها انجام میدهند و چگونه میتوانند این اعمال خود را بهبود بخشند فراهم شدهاست.
اثرات ورزش در روح آدمی:
پیشگیری از افسردگی و بالا بردن روحیهٔ عمومی فرد
در میانهٔ انجام فعالیت بدنی، تولید یک مادهٔ شیمیایی از بدن به نام «سروتونین» بیشتر میشود. کاهش سرتونین در بدن با افسردگی مرتبط است و داروهای ضد افسردگی نیز در جهت افزایش این ماده در بدن عمل میکنند. بنابراین در میان افرادی که به طور مرتب ورزش میکنند، به ندرت میتوان شخص افسردهای یافت.
از طرفی با ورزش کردن، تولید «اندورفین» و «اپی نفرین» و «سیتوکینها» نیز افزایش مییابد و این مواد به طور طبیعی باعث بالا بردن سطح هوشیاری و روحیهٔ عمومی فرد شده و احساس انرژی و شادابی بیشتری برای انجام کارهای روزمرهٔ زندگی به شخص ورزشکار اعطا میکنند.
تأثیر ورزش در زندگی خانوادگی و اجتماعی و در شغل افراد:
مسلماً یک شخص ورزشکار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه بر داشتن اندامی متناسب از روحیهٔ بالا و شادابی نیز برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات وی را در زندگی روزمره، چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین میکند.
کارفرمایان در بکار گیری افراد، این معیارهای مهم را در نظر خواهند گرفت. بنابراین یک شخص سالم و تندرست، از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کم تحرک برخوردار خواهد بود.
۳- پیشگیری از ابتلا به آلودگیهای اجتماعی
یک فرد سالم و ورزشکار، ناخودآگاه از سیگار دوری میکند، چون در مییابد با ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ولی سیگار یا مواد مخدر به وضوح انرژی وی را کم و او را ضعیف تر میکند. بنابراین خود به خود برای پیشرفت در امور ورزشی خویش و برای انجام تمرینات، از این مواد دوری میجوید.
از سوی دیگر، در یک محیط ورزشی سالم کمتر میتوان از این گونه افراد و آلودگیها اثری یافت و احتمال ابتلای چنین افرادی به آلودگیهای اجتماعی بسیار پایین است و به دلیل روحیهٔ ورزشی از بسیاری ناهنجاریهای دیگر اجتماعی، که با خلق و خوی ورزشکاری همخوانی ندارد، پرهیز میکنند.
۴- تقویت عملکرد ذهن در یادگیری و هماهنگی
تعریف ورزش تنها در افزایش فعالیت جسمانی خلاصه نمیشود. بسیاری از ورزشهای امروزی نظیر پینگ پنگ، اسکیت، اسکی، بسکتبال، شنا و... حرفهای هستند و نیاز به یادگیری و حتی مربی مجرب دارند و کار فکری زیادی را نیز میطلبند. بنابراین ورزشهای امروزی تنها یک فعالیت جسمی ساده نیستند، بلکه تواناییهای پیچیدهٔ مغز را در کارهای گوناگون از جمله هماهنگی، چالاکی، درست عمل کردن و درست تصمیم گرفتن بهبود میبخشد. به گونهای که در یک شخص غیر ورزشکار این تواناییهای مغز، خاموش میماند و کم کم ذهن تنبل و سست میشود درنتیجه این گونه افراد، بیشتر ترجیح میدهند در گوشهای بنشینند و در فکر فرو روند!
به طور کلی میتوان گفت ورزش در کلیهٔ اجزای جسم و ذهن بدن و در کلیهٔ مراحل زندگی انسان تأثیر غیرقابل انکار و به سزایی دارد.